بررسی اثر برخی عوامل ساختمان آبپاش، سامانه آبیاری و مدیریت آن بر ضریب یکنواختی در آبیاری بارانی

نوع مقاله : مقاله کامل علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته کارشناسی‌ارشد گروه علوم و مهندسی آب، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران

2 دانش‌آموخته کارشناسی‌ارشد گروه آبیاری و آبادانی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

3 کارشناس آب منطقه‌ای استان کردستان، سنندج، ایران

4 دانشیار گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران

5 . نویسنده مسئول، دانشیار گروه علوم و مهندسی آب، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران

چکیده

سابقه و هدف: میزان یکنواختی توزیع آب در مزرعه تمامی شاخص‌های آبیاری را از جنبه حفاظت آب و خاک تحت تأثیر قرار می‌دهد. درصورتی‌که ضریب یکنواختی کم باشد راندمان کاربرد آب کاهش یافته و علاوه بر افزایش تلفات سطحی و عمقی آب، عملکرد محصول هم کاهش می‌یابد. عوامل مؤثر بر یکنواختی توزیع آب در آبیاری بارانی به چهار گروه ساختمان آبپاش، سامانه آبیاری، مدیریت سامانه و عوامل کلیماتولوژی طبقه‌بندی می‌شوند. در این تحقیق اثر عوامل سرعت چرخش و عامل چرخش آبپاش (ساختمان آبپاش)، ارتفاع پایه آبپاش، فشار کارکرد، آرایش و فواصل آبپاش‌ها (سامانه آبیاری)، مدت‌زمان آبیاری (مدیریت سامانه) در شرایط مزرعه‌ای بر ضریب یکنواختی مورد بررسی قرار گرفت. همچنین قطر ظروف جمع‌آوری آب نیز بر نتایج آزمایش‌ها بررسی شد.
مواد و روش‌ها: این پژوهش در مزرعه‌ تحقیقاتی دانشگاه کردستان واقع در روستای دوشان شهرستان سنندج انجام شد. در تحقیق حاضر از آبپاش ضربه‌ای کامت مدل R8 و آبپاش توربینی لاکسور استفاده شد. مدل آبیاری بارانی جهت انجام آزمایشات به روش آبپاش منفرد و بر اساس استاندارد ISO15886-3:2021 انجام شد. محدوده‌ای به مساحت 3600 مترمربع به مرکزیت آبپاش شبکه‌بندی مربعی 3×3 متر شد. در هرکدام از رئوس شبکه دو مدل ظرف با دو قطر داخلی 80 و 180 میلی‌متر و ارتفاع 90 و 200 میلی‌متر به ترتیب، برای جمع‌آوری آب قرار داده شد. فشارهای مورد آزمایش برای هر دو آبپاش 30 و 40 متر بود. دو مدت‌زمان انجام آزمایش یک و سه ساعت ، دو سرعت چرخش معمولی( 5/1 دور بر دقیقه ) و تند( 5/3 دور بر دقیقه) و دو ارتفاع پایه آبپاش 1 و 2 متری در انجام آزمایشات استفاده شد. در پایان هر آزمایش، حجم آب ظروف جمع‌آوری به‌وسیله استوانه مدرج اندازه‌گیری می‌شد. تمامی آزمایشات در 3 تکرار انجام شد. همچنین سرعت باد در طول مدت آزمایش، هر 15 دقیقه یک‌بار توسط دستگاه سه‌کاره EXTECH 45158 اندازه‌گیری گردید. از ضریب یکنواختی کریستیانسن (CU) برای محاسبه یکنواختی توزیع آب آبپاش‌ها، استفاده گردید. پژوهش در قالب طرح بلوک‌های کاملاً تصادفی به‌صورت آزمایش فاکتوریل انجام گرفت. جهت تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از نرم‌افزارSpss 22 استفاده شد.
یافته‌ها: 1- اثر قطر ظروف بر CU معنی‌دار نبود. 2- ضریب یکنواختی دو آبپاش، اختلاف معنی‌دار دارند 3- اثر آرایش آبپاش‌ها و ارتفاع پایه آبپاش در دو سرعت باد کم و ملایم بر CU معنی‌دار نیست. 4- اثر دو سرعت باد کم و ملایم بر CU معنی‌دار نبود. 5- اثر فشار کارکرد و فواصل آبپاش‌ها در دو سرعت باد کم و ملایم بر CU، معنی‌دار است. 6- اثر مدت‌زمان آبیاری بر ضریب یکنواختی معنی‌دار است 7- اثر سرعت چرخش آبپاش بر CU معنی‌دار بود.
نتیجه‌گیری: حداقل قطر ذکرشده برای ظروف جمع‌آوری آب، مطابق استاندارد ISO15886-3، برای شرایط آزمایش‌های مطالعه حاضر کفایت می‌کند. عامل چرخش آبپاش بر ضریب یکنواختی مؤثر است. ضریب یکنواختی آبپاش کامت برای تمامی محصولات زراعی و باغی قابل‌قبول، اما آبپاش لاکسور مناسب محصولات باغی است. با افزایش فشار فقط می‌توان بخشی از کاهش ضریب یکنواختی ناشی از افزایش فاصله آبپاش‌ها را جبران نمود. افزایش مدت‌زمان آبیاری در بهبود ضریب یکنواختی مؤثر است. افزایش سرعت چرخش آبپاش در اثر تعمیرات، می‌تواند بر کاهش ضریب یکنواختی مؤثر باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigating the effect of some factors of sprinkler building irrigation system and its management on uniformity coefficient in sprinkler irrigation

نویسندگان [English]

  • Neda Karimi 1
  • Darya Dehghan 2
  • Shaho Moloudi 3
  • Adel Siosemardeh 4
  • Eisa Maroufpoor 5
1 M.Sc. Graduate, Dept. of Water Science and Engineering, University of Kurdistan, Sanandaj, Iran.
2 M.Sc. Graduate, Dept. of Irrigation and Reclamation Engineering, University of Tehran, Tehran, Iran
3 Expert of Regional Water Company of Kurdistan, Sanandaj, Iran.
4 Associate Prof., Dept. of Plant Production and Genetics, University of Kurdistan, Sanandaj, Iran
5 Corresponding Author, Associate Prof., Dept. of Water Science and Engineering, University of Kurdistan, Sanandaj, Iran.
چکیده [English]

Background and objectives: The uniformity of water distribution in the field affects all irrigation indicators from the aspect of water and soil conservation. When the uniformity coefficient is low, application efficiency decreases; consequently, the product yield decreases and increases surface water and deep percolation losses. Factors affecting water distribution uniformity in sprinkler irrigation are classified into four groups: sprinkler building, irrigation system, system management, and climatological factors. In this study, the effect of rotation speed and rotation factor of sprinkler (sprinkler building), sprinkler riser height, working pressure, arrangement and distances of sprinklers (irrigation system), and irrigation time (system management) in field conditions on uniformity coefficient were investigated. Also, the diameter of water collection containers was evaluated on the tests results.
Materials and methods: This research was conducted on the research farm of Kurdistan University located in Dushan village of Sanandaj city. In the present study, were used from R8 Komet and Luxor Sprinklers. The Sprinkler irrigation model was performed by the single sprinkler method, and the experiments were done according to ISO15886-3: 2021 standard. An area of 3600 m2 was networked to the center of the sprinkler, a square grid of 3*3 meters. In each network vertices, two models of containers with two inner diameters of 80 and 180 mm and a height of 90 and 200 mm, respectively, were placed to collect water. The pressures tested for both sprinklers were 30 and 40 m. The experiments used two test times (1 and 3 h), two average rotation speeds (1.5 and 3.5 rpm), and two sprinkler riser heights of 1 and 2 m. The sprinklers arrangement and distances included 18×18, 24×24, and 27×27 in the square and triangular arrangements, and 21×15, 27×21, and 24×30 in the rectangular arrangement. At the end of each experiment, the water volume of the collection containers was measured by a graduated cylinder. All experiments were performed in 3 replications. Also, the wind speed was measured every 15 minutes by EXTECH 45158 tricycle device. Christiansen uniformity coefficient (CU) was used to calculate the uniformity of sprinkler water distribution. The research was conducted in a completely randomized block design with the factorial experiment. SPSS 22 software was used to analyze the data.
Results: 1. The effect of container diameter on CU was not significant. 2. The uniformity coefficient of the two sprinklers has a significant difference. 3. The effect of the arrangement and riser height of the sprinklers in the two low and mild wind speeds on the CU is insignificant. 4. The effect of two low and mild wind speeds on CU was insignificant. 5- The effect of working pressure and sprinkler distances in the two low and mild wind speeds on CU are significant. 6- The effect of irrigation time on the uniformity coefficient is significant. 7- The effect of sprinkler rotation speed was significant on CU.
Conclusion: The minimum diameter mentioned for water collection containers, according to the ISO15886-3 standard, is sufficient for the conditions of the experiments of the present study. The Sprinkler rotation is effective on the uniformity coefficient. CU of Komet sprinkler is acceptable for all crops of agronomy and garden, but the Luxor sprinkler is only suitable for garden crops. Only part of the decrease in uniformity due to increasing the distance of sprinklers can be compensated by increasing the pressure. Increasing the irrigation time is effective in improving the uniformity coefficient. Increasing the rotation speed of the sprinkler due to repairs can effectively reduce the uniformity coefficient.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Turbine sprinkler
  • Impact sprinkler
  • Sprinkler rotation speed
  • Diameter of collecting containers
  • Irrigation time
1.Saccon, P. 2018. Water for agriculture, irrigation management. Applied soil ecology. 123: 793-796.
2.FAO, W. 2009. Principles and methods for the risk assessment of chemicals in food: Environmental Health Criteria 240. In: WHO Geneva.
3.Maroufpoor, S., Shiri, J., and Maroufpoor, E. 2019. Modeling the sprinkler water distribution uniformity by data-driven methods based on effective variables. Agricultural Water Management. 215: 63-73.
4.Maroufpoor, E., Faryabi, A., Ghamarnia, H., and Moshrefi, G.Y. 2010. Evaluation of uniformity coefficients for sprinkler irrigation systems under different field conditions in Kurdistan Province (northwest of Iran). Soil and Water Research. 5: 4. 139-145. (In Persian)
5.Yacoubi, S., Zayani, K., Zapata, N., Zairi, A., Slatni, A., Salvador, R., and Playan, E. 2010. Day and night time sprinkler irrigated tomato: Irrigation performance and crop yield. Biosystems Engineering. 107: 1. 25-35.
6.Yan, H., Bai, G., He, J., and Li, Y. 2010. Model of droplet dynamics and evaporation for sprinkler irrigation. Biosystems Engineering. 106: 4. 440-447.
7.Maroufpoor, S., Maroufpoor, E., and Khaledi, M. 2019. Effect of farmers’ management on movable sprinkler solid-set systems. Agricultural Water Management. 223: 10591. 1-7.
8.Bai, W.M., and Li, L.H. 2003. Effect of irrigation methods and quota on root water uptake and biomass of alfalfa
in the Wulanbuhe sandy region of China. Agricultural Water Management. 62: 2. 139-148.
9.DeBoer, D.W. 2002. Drop and energy characteristics of a rotating spray-plate sprinkler. Irrigation and drainage engineering. 128: 3. 137-146.          
10.Li, M., Yan, H., Wang, Y., and Sui, R. 2016. Effect of irrigation amount and uniformity on alfalfa yield and quality under center pivot system. American Society of Agricultural and Biological Engineers (ASABE) Annual International Meeting, p1.
11.Montazar, A., and Sadeghi, M. 2008. Effects of applied water and sprinkler irrigation uniformity on alfalfa growth and hay yield. Agricultural Water Management. 95: 11. 1279-1287.
12.Pair, C.H. 1968. Water distribution under sprinkler irrigation. Transaction of the ASAE. 11: 5. 648-651.
13.Keller, J., and Bliesner, R. 2000. Sprinkle and trickle irrigation. Caldwell. In: NJ. The Blackburn Press. 351p.
14.Faryabi, A., Maroufpoor, E., Ghamarnia, H., and Yamin Moshrefi, G. 2020. Comparison of classical sprinkler and wheel move irrigation systems in dehgolan plain, north‐west iran. Irrigation and Drainage. 69: 3. 352-362. (In Persian)
15.Tarjuelo, J.M., Montero, J., Honrubia, F., Ortiz, J., and Ortega, J. 1999. Analysis of uniformity of sprinkle irrigation in a semi-arid area. Agricultural Water Management. 40: 2-3. 315-331.
16.Dwomoh, F.A., Shouqi, Y., and Hong, L. 2013. Field performance characteristics of fluidic sprinkler. Applied Engineering in Agriculture. 29: 4. 529-536.
17.Mohamed, A.E., Hamed, A.M.N., Ali, A.A.M., and Abdalhi, M.A. 2019. Effect of Weather Conditions, Operating Pressure and Riser Height on the Performance of Sprinkler Irrigation System. IOSR Agriculture and Veterinary Science. 12: 1. 01-09.
18.Bishaw, D., and Olumana, M. 2016. Evaluating the Effect of Operating Pressure and Riser Height on Irrigation Water Application under Different Wind Conditions in Ethiopia. Asia Pacific Energy and Environment. 3: 1. 41-48.
19.Farzankia, F., Maroufpoor, E., Rostamyan, B., and Azarboo, N. 2014. Investigation of Water Distribution Uniformity of Some Impact Sprinklers in the Fixed Head Sprinkle Irrigation System in Different Hydraulic Conditions and Atmospheric. Iranian Journal of Irrigation & Drainage. 8: 3. 519-527. (In Persian)
20.Ojaghlou, H., Bigdeli, Z., and Shirdeli, A. 2017. Assessment of wind velocity effect on technical performance of semi-portable sprinkling irrigation systems in Zanjan province. Irrigation and Water Engineering. 7: 4. 97-107. (In Persian)      
21.Sheikhesmaeili, O. 2006. Analysis of Wind and Water Pressure Effects on Sprinkler Uniformity in Semi-Portable Sprinkling Irrigation System. Journal of Agricultural Sciences and Natural Resources. 13: 5. 1-9. (In Persian)
22.ISO15886-3. 2021. Agricultural irrigation equipment - Sprinklers - Part 3: Characterization of distribution and test methods. International Standardization Organisation, Geneva, Switzerland.
23.Playán, E., Zapata, N., Faci, J., Tolosa, D., Lacueva, J., Pelegrín, J., Salvador, R., Sánchez, I., and Lafita, A. 2006. Assessing sprinkler irrigation uniformity using a ballistic simulation model. Agricultural Water Management. 84: 1-2. 89-100.
24.Issaka, Z., Li, H., Jiang, Y., Tang, P., and Chao, C. 2019. Comparison of rotation and water distribution uniformity using dispersion devices for impact and rotary sprinklers. Irrigation and Drainage. 68: 5. 881-892.
25.Moazed, H., Bavi, A., Boroomand-Nasab, S., Naseri, A., and Albaji, M. 2010. Effects of climatic and hydraulic parameters on water uniformity coefficient in solid set systems. Journal of Applied Sciences (Faisalabad). 10: 16. 1792-1796.
26.Tarjuelo, J., Ortega, J., Montero, J., and De Juan, J. 2000. Modeling evaporation and drift losses in irrigation with medium size impact sprinklers under semi-arid conditions. Agricultural Water Management. 43: 3. 263-284.
27.Dechmi, F., Playán, E., Cavero, J., Faci, J., and Martínez-Cob, A. 2003. Wind effects on solid set sprinkler irrigation depth and yield of maize (Zea mays). Irrigation science. 22: 2. 67-77.