بررسی پروفیل سطح آب و آبشستگی پایین دست سرریز گابیونی V شکل در پلان

نوع مقاله : مقاله کامل علمی پژوهشی

نویسندگان

1 گروه مهندسی آب، دانشکده آب و خاک، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران

2 دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

3 استادیار گروه مهندسی آب دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

4 معاون مطالعات پایه منابع آبو سازمان آب و برق خوزستان

چکیده

چکیده
سابقه و هدف: سرریز‌ها مهم‌ترین قسمت سازه‌های هیدرولیکی ‌می‌باشند که جهت اندازه‌گیری جریان، کنترل سیلاب در مخازن و کنترل سطح آب در کانال‌های باز مورد استفاده قرار می‌گیرند. استفاده از گزینه‌های جایگزین مانند سرریز‌های گابیونی به دلیل سازگاری با طبیعت و نیازهای اکولوژیکی ترجیح داده می‌شوند. در این سرریز‌ها مواد فیزیکی و شیمیایی مانند رسوبات ریزدانه و مواد معلق آلی امکان عبور از منافذ به پایین‌دست را دارند و رسوب-گذاری پشت سازه را کاهش می‌دهد. همچنین آشفتگی جریان درون منافذ امکان افزایش هوادهی جریان و منجر به پالایش آب رودخانه می شود. یکی از عمده‌‌ترین مشکلات سازه‌‌هایی از قبیل سرریزها، دریچه‌‌ها و حوضچه‌‌های آرامش که در بالادست بسترهای فرسایش‌‌پذیر قرار دارند، آبشستگی در مجاورت سازه است که علاوه‌برتأثیر مستقیم بر پایداری سازه، ممکن است باعث تغییر مشخصات جریان و درنتیجه تغییر در پارامترهای طراحی سازه شود. هدف از این پژوهش بررسی پروفیل‌های جریان عبوری از سرریز گابیونی Vشکل با زوایای مختلف رأس و آبشستگی پایین دست آنها می‌باشد.
مواد و روش‌‌ها: آزمایش‌های این پژوهش روی مدل فیزیکی سرریز گابیونی با 4 زاویه رأس، 3 دانه‌بندی مصالح درون بدنه سرریز و 2 موقعیت قرار‌گیری رأس سرریز در بالادست جریان و پایین دست جریان و 4 دبی انجام شد. همچنین آزمایش‌های آبشستگی در 3 زاویه رأس سرریز، 2 دانه بندی مصالح بدنه و 2 حالت قرار‌گیری رأس در بالادست و پایین‌دست جریان و 3 دبی با بستر فرسایش پذیر در کانالی به‌طول 12 متر، عرض و ارتفاع 6/0 متر مورد بررسی قرار گرفت.
یافته‌‌ها: نتایج نشان داد با کاهش اندازه مصالح بدنه سرریز ، تراز آب بالادست افزایش و حداکثر عمق آبشستگی نیز افزایش می‌یابد. همچنین با کاهش زاویه رأس به دلیل افزایش طول سرریز تراز آب بالادست کاهش می‌یابد و عمق آبشستگی در زاویه رأس 120درجه بیشتر از زاویه 150 درجه و بیشتر از زاویه 180 درجه می باشد. الگوی آبشستگی با موقعیت قرارگیری رأس سرریز تغییر می‌کند. در صورتی‌که رأس سرریز در بالادست باشد یک حفره آبشستگی در وسط کانال و چنانچه رأس در پایین‌دست باشد 2 حفره آبشستگی در طرفین ایجاد می‌گردد.
نتیجه‌گیری: بسته به هدف استفاده از سرریز هر یک از حالت‌های قرارگیری رأس‌ سرریز گابیونی می تواند مؤثر باشد. در صورتی‌که هدف تأمین آب و افزایش تراز آب باشد سرریز با دانه‌بندی‌ ریز مفید‌تر و اگر هدف کنترل انرژی جریان باشد دانه‌بندی درشت‌تر مفید است. استفاده از سرریز Vشکل در کنترل فرسایش در کناره‌ها می‌تواند مفید باشد. استفاده از سرریزهای V شکل به دلیل داشتن طول بیشتر نرخ تغییرات تراز آب را با دبی کاهش می‌دهد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigation of flow profile and downstream scouring of V shape gabion weir (in plan)

نویسندگان [English]

  • Hamid Nouri 1
  • Mehdi Meftah 2
  • Amir ahmad Dehghani 2
  • Abdolreza Zahiri 3
  • Hushang Hassoni Zadeh 4
1 water engineering department, soil and water faculty, gorgan university of agriculture and natural resources, gorgan, iran
2
3 Assistant Prof., Dept. of Water Engineering, Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources,
4 khuzestan water and power authority
چکیده [English]

Abstract:
Background and Scope: Weirs are the most important portion of hydraulic structures utilized for flow measurement, flood control in reservoirs as well as water level control in open channels. Alternatives such as gabion weirs are recently preferred because of their adaptation to nature and ecological requirements. In latter weirs, physical and chemical materials such as sediments and organic suspensions could pass through the pores to the downstream and reduce sedimentation behind the structure. Turbulence in the pore can also increase flow aeration and lead to the treatment of river water. One of the major obstacles of structures such as weirs, valves, and stilling basins located upstream of erodible beds is scouring by the structure which not only directly affects the structure stability, it might alter the flow characteristics and consequently makes changes in their design. This purpose of study was to investigate the flow profiles of V-shaped gabion weir with different apex angles and their downstream scour. Materials and Methods: The experiments were carried out on a physical model of gabion weir with four vertex angles, three aggregates within the weir body, and two positions of the weir positioning upstream and downstream of the flow and four flow rates. Scour experiments were also conducted at three vertex angles, two grain sizes of weir body material, and two positions of locating vertices upstream and/or downstream of the flow and three discharges with erodible bed in a 12m long, 0.6m wide and 0.6m height channel. Results: The results indicated that thorough all vertex angles, upstream water level and maximum scour depth increased with increasing discharge and finer weir material grain size made both upstream water level and maximum scour depth arisen. Upstream water level also decreased by decreasing the vertex angle due to elongated weir length, the scouring was deeper at 120° vertex with respect to the scour depth at both 150° and 180° vertices. Scouring pattern is changed by weir apex location. Upstream weir apex induces one scouring hole at center of channel while downstream weir apex makes two holes in sides of channel.
Conclusions: Depending on the weir purpose, each of the mounting modes of gabion weir could be effective. Weir with finer grains is more useful if the objective is water supply with increasing in water levels. Weir with coarser material is helpful if the purpose is to control the flow energy. A V-shaped weir can be useful to control erosion on the sides. Due to its elongated weir length, V-shaped weir reduces the rate of fluctuation of water level versus discharge.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Downstream scour
  • longitudinal profile
  • grading of body materials. Gabion weir
1.Azimi, A.H., Rajaratnam, N., and Zhu, D.Z. 2013. Discharge characteristics of weirs of finite crest length with upstream and downstream ramps. J. Irrig. Drain. Eng. 139: 1. 75-83.
2.Chanson, H. 2006. Discussion of “discharge through a permeable rubble mound weir” by Kohji Michioku, Shiro Maeno, Takaaki Furusawa and Masanori Haneda, J. Hydraul. Eng. 132: 4. 432-433.
3.Dehghani, A.A., Bashiri, H., Meshkati Shahmirzadi, M.E., and Ahadpour, A. 2009. Experimental investigation of scouring in downstream of combined flow over weirs and below gates. 4: 3578-3584. 33rd Iahr Conference. Canada.
4.Dey, S., and Sarkar, A. 2006. Scour downstream of an apron due to submerged horizontal jets. J. Hydr. Engin. 132: 3. 246-257.
5.Faruque, M.A.A., Sarathi, P., and Balachandar, R. 2006. Clear water local scour by submerged three dimension wall jets: effect of tail water depth. J. Hydr. Engin. 132: 6. 575-580.
6.Fathi Moghadam, M., Sardabi, M.T., and Rahmanshahi, M. 2018. Numerical simulation of the hydraulic performance of triangular and trapezoidal gabion weirs in free flow condition. J. Flow Measure. Instrument. 62: 93-104.
7.Kells, J.A. 1993. Spatially varied flow over rock fill embankments. Can. J. Civ. Eng. 20: 5. 820-827.
8.Kells, J.A. 1994. Reply on discussion of spatially varied flow over rock fill embankments. Can. J. Civ. Eng. 21: 1. 63-166.
9.Kells, J.A. 2001. Effect of grain size on local channel scour below a sluice gate. Can. J. Civil Engin. 28: 440-451.
10.Legrand, J. 2002. Revisited analysis of pressure drop in flow through crushed rocks. J. Hydr. Engin. ASCE. 128: 11. 1027-1034.
11.Leu, J.M., Chan, H.C., and Chu, M.S. 2008. Comparison of turbulent flow over solid and porous structures mounted on the bottom of a rectangular channel. Flow Meas. Instrument. 19: 6. 331-337.
12.Lim, S., and Yu, G. 2002. Scouring downstream of sluice gate. P 395-409. First International conference on scour of foundation. Texas Transportation Institute. Nov. 17 – 20. Texas A & M University. College Station. Texas. USA.
13.Madadi, M.R., Hosseinzadeh Dalir, A., and Farsadizadeh, D. 2014. Investigation of flow characteristics above trapezoidal broad-crested weirs. Flow Meas. Instrument. 38: 139-148.
14.Michioku, K., Maeno,S., Furusawa,T., and Haneda, M. 2005. Discharge through a permeable rubble mound weir. J. Hydraul. Eng. 131: 1. 1-10.
15.Mohamed, H.I. 2010. Flow over gabion weirs. J. Irrig. Drain. Eng. 136: 8. 573-577.
16.Mohammadzadeh-Habili, J., Heidarpour, M., and Haghiabi, A. 2016. Comparison the hydraulic characteristics of finite crest length weir with quarter-circular crested weir. Flow Meas. Instrument. 52:Supplement C. 77-82.
17.Moradi, M., and Fathi-Moghadam, M. 2019. Experimental investigation of Submerged Flow over Porous Embankment Weirs with Up and Downstream Slopes. Irrigation Sciences and Engineering (online) doi: 10.22055/jise.2018.20052.1432.
18.Nazari, S., and Gholami, R. 2014. Laboratory evaluation of Scour rate and energy dissipation in Gabion Stepped Weirs with considering the effect of Discharge and tail water depth. J. Appl. Sci. Agric. 9: 4. 1424-1439.
19.Pagliara, S., and Palermo, M. 2013. Rock Grade Control Structures and Stepped Gabion Weirs: Scour Analysis and Flow Features. J. Acta Geophysic. 61: 1. 126-150.
20.Pagliara, S., Palermoa, M., Mahmoudi Kurdistania, S., and Sagvand Hassanabadia, L. 2015. Erosive and hydrodynamic processes downstream of low-head control structures. J. Hydr. Res. 3: 2. 122-131.
21.Peyras, L., Royet, P., and Degoutte, G. 1992. Flow and energy dissipation over stepped gabion weirs. J. Hydraul. Eng. 118: 5. 707-717.
22.Qian, J., Zhan, H., Zhao, W., and Sun, F. 2005. Experimental study of turbulent unconfined groundwater flow in a single fracture. J. Hydrol. 311: 1. 134-142.
23.Sargison, J., and Percy, A. 2009. Hydraulics of broad-crested weirs with varying side slopes. J. Irrig. Drain. Eng. 135: 1. 115-118.
24.Stephenson, D. 1979. Gabion energy dissipators. Proc. 13th ICOLD Congress. New Delhi, India. 50: 3. 33-43.
25.Tavakol-Sadrabadi, M., Fathi-Moghadam, M., and Mohammadpour R. 2018. Numerical Simulation of the over and through flow Discharge in Broad-Crested Gabion Weirs with side Slopes. Amirkabir J. Civil Eng. 50: 4. 191-194.
26.Wang, X.K., Hao, Z.Y., and Tan, S.K. 2010. Hydrodynamics of trapezoidal embankment weirs. J. Hydrodyn. Ser. B 22: 5. 386-390.
27.Zhang, G., and Chanson, H. 2016. Gabion Stepped Spillway: Interactions between Free-Surface, Cavity and Seepage Flows. J. Hydr. Engin. 142: 5. 601-611.