بررسی اثر قدرت گروداران ذینفوذ در مدیریت مشارکتی منابع آب دشت قزوین

نوع مقاله : مقاله کامل علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه مهندسی آبیاری، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان

2 دانشجوی دکتری، گروه مهندسی آب، دانشگاه بوعلی سینا، همدان

چکیده

سابقه و هدف: تحلیل گروداران یکی از فاکتورهای کلیدی و تأثیرگذار در موفقیت سیاست‌های مدیریتی در هر زمینه‌ای است. این ابزار آمار مفیدی در مورد افرادی که در طرح‌های مدیریت منابع آب اثرگذار هستند ارائه می‌دهد. اطلاعات حاصل از تحلیل گروداران می‌تواند به عنوان ورودی مدل‌ها و تحقیقات دیگر در نظر گرفته شوند که جهت برنامه‌ریزی طرح‌ها و سیاست‌های آینده و ارزیابی میزان موفقیت آن‌‌ها استفاده می‌شوند. استفاده از روش‌های مدیریت مشارکتی در اجرای طرح‌های مدیریت منابع آب میزان مشارکت گروداران را در مناطق مختلف بررسی می‌کند و اثر ایشان را در موفقیت طرح‌های مدیریتی ارزیابی می‌نماید. مشارکت گروداران به ترتیب با منافع و قدرت و به تبع آن اهمیت ایشان در ارتباط است. مدل‌سازی قدرت گروداران و بررسی ارتباط آن میان سایر خصوصیات ایشان ارائه اخیراً مورد توجه قرار گرفته است. هدف از این تحقیق ارائه راهکاری جهت تدقیق و تسهیل تحلیل گروداران است، لذا مدلی برای شبیه‌سازی اهمیت و قدرت گروداران در شبکه آبیاری قزوین جهت تحلیل سیاست‌های مدیریتی در حوزه مدیریت منابع آب ارائه شده است.
مواد و روش‌ها: جهت جمع‌آوری اطلاعات اولیه برای مدل‌سازی و شناسایی خصوصیات گروداران، از پرسشنامه‌ها و برگزاری جلسات مصاحبه با گروداران کلیدی استفاده شده است. به منظور تعیین گروه‌های کلیدی گروداران از تحلیل سلسله مراتبی همراه با تلفیق نظرخبره استفاده شد. با استفاده از چهارچوب-های تحلیل گروداران که از پیش تبیین شده‌بودند مدل شبیه‌‌سازی و واسنجی خصوصیات گروداران تعریف و ایجاد شد. جهت واسنجی و تخمین پارامترهای مدلِ شبیه‌سازی خصوصیات گروداران از الگوریتم ژنتیک استفاده شد. سپس قدرت و اهمیت گروداران با استفاده از مدل خصوصیات ایشان ارزیابی شد و نتایج آن واسنجی و با روش‌های پیشین مقایسه گردید.
یافته‌ها: از تحلیل سطح آگاهی گروداران مشخص شد که عوامل آگاهی دهنده در میان گروداران مانند رسانه یا سایر گروه‌ها بایستی اطلاعات بیشتری در زمینه منابع آب منطقه داشته باشند. از سوی دیگر آگاهی پایین سیاست‌مداران که نقش مهمی در تأمین منابع آب در منطقه ایفا می‌کنند نگران کننده است. برخی از گروداران در گروه سیاستمداران و مدیران سازمان‌ها از لحاظ جایگاه اجتماعی در منطقه از مقبولیت قابل توجهی برخوردار هستند که باعث می‌شود جزو شاخص‌ترین گروداران قرار گیرند. از لحاظ اهمیت نیز گروداران در گروه‌های سیاست‌مداران و مدیران جزو قدرتمندترین افراد و مصرف‌کنندگان شهری ضعیف‌ترین گروداران از این منظر هستند. همچنین مشخص شد که مدل ارائه شده از دقت قابل قبولی برخوردار است به طوری که میانگین خطای مطلق در ارزیابی شبیه‌سازی اهمیت 487/0 بدست آمد. نتایج تحقیقات نشان داد که بین سطح دانش، منابع، رهبری، قدرت و اهمیتِ گروداران اندرکنش وجود دارد. از سوی دیگر خطرات بالقوه و فرصت‌های ایجاد گروه‌های گروداران تبیین شدند. از نتایج دیگر این تحقیق می‌توان به تعیین اندرکنش‌های پنهان بین گروداران نام برد که با استفاده از چهارچوب تئوری گروداران تبیین شده‌اند.
نتیجه‌گیری: این تحقیق در راستای کمک به مدیران و تصمیم‌گیرندگانِ شبکه آبیاری قزوین انجام گرفت تا از این طریق بتوانند عواقب ناشی از فشارهای گروداران ذی‌نفوذ در بهره‌بردای بیش‌ازحد از منابع آب را مشاهده کنند. نتیجه کلی حاصله مشخص کرد که ایجاد دیدگاه مثبت در مورد حفاظت از منابع آب از طریق کاهش گروداران مخالف با استفاده از ایجاد منافع بومی و ارائه تسهیلات قابل انجام است. بنابراین تشویق گروداران مخالف در راستای حفاظت از منابع آب در منطقه می‌تواند تشکل‌های حامی منابع آب را در وضعیت بهتری نسبت به گروداران مخالف قرار دهد. نتیجه دیگر اینکه، با بکارگیری تحلیل گروداران به صورت مستمر می‌توان کمک شایان ذکری برای مشاهده اندرکنش‌های گروداران و تشخیص فرصت‌های بالقوه در راهکارهای مدیریتی انجام داد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Stakeholder analysis in cooperative management of water resources in Qazvin plain: Investigation of powerful stakeholder’s impact

نویسندگان [English]

  • Abdolah Taheri Tizro 1
  • Milad Ghallehban Tekmedash 2
  • Hamid Zare abyaneh 1
1 Associate Prof, Water Resources Engineering, Water Engineering Department, Bu-Ali Sina University, Hamedan, Iran
2 Ph.D student, Water Resources Engineering, Water Engineering Department, Bu-Ali Sina University, Hamedan, Iran,
چکیده [English]

Stakeholder analysis is one of the key factors in success of management policies in all fields. This tool represents suitable information about the individuals that are effectively participate in water management plans implementation. The obtained information from stakeholder analysis can be considered as model input in researches in order to schedule the plans and evaluate success of water resources policies. Recently, researchers have tried to use participatory management methods for application of water management plans to investigate the level of cooperation of stakeholders. Often, the results indicate a lack of confidence and poor participation in this field. It has been observed that stakeholder participation is in correlation with stakeholders’ interests and power (importance). However, no model has been developed to simulate stakeholder power and importance. The purpose of this study is to represent a framework to accurate and ease stakeholder analysis process in primary studies in water management policies or plans. In this research, a novel model is proposed for simulation of stakeholders’ importance to analyze management policies in the field of water resources management. Qazvin irrigation network is chosen as a case study for this research. Lack of trust between all the stakeholders for implementation of plans and policies and failures of first attempts of creating and organizing groups of stakeholders, resulted in ineffective operation and maintenance of the irrigation network. These failures are often because of planning without complete knowledge about stakeholders and neglecting their interests and importance. In order to gather primary information and analyze input data for the stakeholder characteristic model, questioners and interviews with key stakeholders were performed. Key stakeholder groups were chosen using expert choice and analytic hierarchy process. On the other hand, stakeholder’s power and importance were evaluated using stakeholder characteristic modeling and calibration to compare its result with other stakeholder analysis frameworks. Genetic algorithm was used to calibrate stakeholder characteristic model as well as to estimate the model parameters. It is observed that the model is able to simulate the importance of stakeholders in an acceptable level with mean absolute error of 0.487. The results showed that there is correlations between knowledge level, resources, leadership, power and importance of stakeholders. One of the results of this study is that the hidden interactions between the stakeholders were defined using stakeholder analysis framework. This research was done to help managers and decision makers of Qazvin irrigation network to observe consequences of powerful stakeholder’s effect on excessive water withdrawals. It is concluded that using stakeholder analysis can help to better define stakeholder relationships and to recognize potential opportunities in management strategies.

کلیدواژه‌ها [English]

  • water resources
  • stakeholder analysis
  • power
  • simulation
  • Optimization
1.Akhbari, M., and Grigg, N.S. 2013. A framework for an agent-based model to manage water resources conflicts. Water resources management. 27: 11. 4039-4052.
2.Akhbari, M., and Grigg, N.S. 2015. Managing Water Resources Conflicts: Modelling Behavior in a Decision Tool. Water Resources Management. 29: 14. 5201-5216.
3.Alizadeh, M.R., Nikoo, M.R., and Rakhshandehrou, G. 2016. Developing an Optimal Groundwater Allocation Model Considering Stakeholder Interactions; Application of Fallback Bargaining Models. Iran - water resources research. 11: 3. 14.
4.Bagherzadeh Karimi, M., Mammedov, R., and Fathi Saghezchi, F. 2011. Stakeholder Role Analysis for Integrated Management in Protected Areas (Case study: Urmia Lake, Iran). ECOPERSIA. 2: 101-110.
5.Billgren, C., and Holmén, H. 2008. Approaching reality: Comparing stakeholder analysis and cultural theory in the context of natural resource management. Land Use Policy.
25: 4. 550-562.
6.Cronbach L.J. 1951. Coefficient alpha and the internal structure of tests. Psychometrika.
16: 297-334.
7.Ebrahimi, F. 2015. Analysis of local stakeholders relationaships in water resources policy using network analysis. In 1st National Conference on Society, Natural Resources, Water and Environment: Challanges and Solutions.
8.Frenken, K. 2009. Irrigation in the Middle East region in figures AQUASTAT Survey-2008. Water Reports. 34p.
9.Ghafourifard, S., Bagheri, A., and Shajari, S. 2015. Stakeholders Assessment in Water Sector (Case study: Rafsanjan Area). IR-WRR. 11: 2. 1-18.
10.Goodpaster, K.E. 1991. Business ethics and stakeholder analysis. Business ethics quarterly. 1: 01. 53-73.
11.Grimble, R., and Chan, M.K. 1995. Stakeholder analysis for natural resource management in developing countries. In Natural resources forum, pp. 113-124, Wiley Online Library.
12.Heikkila, T., and Gerlak, A.K. 2005. The Formation of Large scale Collaborative Resource Management Institutions: Clarifying the Roles of Stakeholders, Science and Institutions. Policy Stud. J. 33: 4. 583-612.
 
13.Karamouz, M., Akhbari, M., Moridi, A., and Kerachian, R. 2006. A system dynamics-based conflict resolution model for river water quality management. Iran. J. Environ. Health Sci. Engin. 3: 3. 147-160.
14.Ramirez, R. 1999. Stakeholder analysis and conflict management. Cultivating peace: conflict and collaboration in natural resource management. Pp: 101-126.
15.Rastogi, A., Badola, R., Hussain, S.A., and Hickey, G.M. 2010. Assessing the utility of stakeholder analysis to Protected Areas management: The case of Corbett National Park, India. Biological Conservation. 143: 12. 2956-2964.
16.Rogers, P., and Hall, A. 2003. Effective water governance, Global Water Partnership, Stockholm, Sweden. 32p.
17.Rosegrant, M.W., Cai, X., and Cline, S.A. 2002. World water and food to 2025: dealing with scarcity. Intl Food Policy Res. Inst. 322p.
18.Salari, F., Ghorbani, M., and Malekian, A. 2015. Social Monitoring in Local Stakeholders Network to Water Resources Local Governance (Case study: Razin Watershed, KermanshahCity). Iran. J. Natur. Resour. 68: 2. 1-9.
19.Schmeer, K. 1999. Stakeholder analysis guidelines. Policy toolkit for strengthening health sector reform. pp. 1-33.
20.Stanghellini, P.S.L. 2010. Stakeholder involvement in water management: the role of the stakeholder analysis within participatory processes. Water Policy. 12: 5. 675-694.
21.UNDP-United Nations Development Programme. 2002. Handbook on monitoring and evaluating for results, Evaluation Office, NY. 232p.
22.UNDP-United Nations Development Programme. 2013. User’s guide on assessing water overnance. Denmark. 115p.
23.Varvasovszky, Z., and Brugha, R. 2000. A stakeholder analysis. Health policy and planning. 15: 3. 338-345.