ارزیابی فنی سامانه های آبیاری بارانی اجرا شده در برخی از دشت های استان فارس

نوع مقاله : مقاله کامل علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه فسا

2 دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی آب دانشگاه فسا

3 هیات علمی دانشگاه خلیج فارس بوشهر

4 استادیار گروه مهندسی آب دانشگاه بیرجند

چکیده

مقدمه و هدف:
ارزیابی سامانه‌های آبیاری بارانی و مدیریت صحیح آن‌ها می‌تواند کمک زیادی در توسعه و بهبود عملکرد این سامانه‏ها و در نتیجه افزایش راندمان در بخش کشاورزی نماید.
مواد و روش‌ها:
در این تحقیق، سیستم‌های آبیاری بارانی کلاسیک ثابت (چهار سیستم) و آبفشان غلطان (یک سیستم) اجرا شده در پنج مزرعه در شهرستان‌های مختلف استان فارس مورد ارزیابی قرار گرفت(سال 1394). برای ارزیابی این سیستم‌ها، معیارهای ضریب یکنواختی (CU)، یکنواختی توزیع (DU)، راندمان واقعی (AELQ) و پتانسیل کاربرد (PELQ) در ربع پایین اراضی در بلوک آزمایشی محاسبه و با استفاده از تغییرات فشار اندازه‌گیری شده به کل سیستم تعمیم داده شد.
یافته‌ها:
بیشترین ضریب یکنواختی و یکنواختی توزیع کل در سامانه‌ها مربوط به سامانه‌های داراب، ارسنجان و سروستان بود که مقادیر ضریب یکنواختی به ترتیب 78/80، 56/69 و 21/68 درصد بودند و این مقادیر بیانگر توزیع نرمال داده‏ها و قرینه بودن اندازه‏گیری‏ها نسبت به میانگین بود و مقادیر یکنواختی توزیع به ترتیب 12/66، 4/55 و 53 درصد بودند.
نتیجه‌گیری:
فرونشت عمقی، قدیمی بودن سامانه‌ها، کمبود فشار و تغییرات فشار و دبی آبپاش‌ها از علل کاهش یکنواختی توزیع در سامانه‌ها بود. یکسان شدن راندمان پتانسیل کاربرد در ربع پایین و راندمان کاربرد واقعی در تمام سامانه-های آبیاری، بیانگر تامین آب آبیاری کمتر از نیاز گیاه خواهد بود. مقادیر کم یکنواختی توزیع نشان‌دهنده تلفات آب به صورت فرونشت عمقی بود و قدیمی بودن سامانه‏ها نیز مزید بر علت شد.


مقدمه و هدف:
ارزیابی سامانه‌های آبیاری بارانی و مدیریت صحیح آن‌ها می‌تواند کمک زیادی در توسعه و بهبود عملکرد این سامانه‏ها و در نتیجه افزایش راندمان در بخش کشاورزی نماید.
مواد و روش‌ها:
در این تحقیق، سیستم‌های آبیاری بارانی کلاسیک ثابت (چهار سیستم) و آبفشان غلطان (یک سیستم) اجرا شده در پنج مزرعه در شهرستان‌های مختلف استان فارس مورد ارزیابی قرار گرفت(سال 1394). برای ارزیابی این سیستم‌ها، معیارهای ضریب یکنواختی (CU)، یکنواختی توزیع (DU)، راندمان واقعی (AELQ) و پتانسیل کاربرد (PELQ) در ربع پایین اراضی در بلوک آزمایشی محاسبه و با استفاده از تغییرات فشار اندازه‌گیری شده به کل سیستم تعمیم داده شد.
یافته‌ها:
بیشترین ضریب یکنواختی و یکنواختی توزیع کل در سامانه‌ها مربوط به سامانه‌های داراب، ارسنجان و سروستان بود که مقادیر ضریب یکنواختی به ترتیب 78/80، 56/69 و 21/68 درصد بودند و این مقادیر بیانگر توزیع نرمال داده‏ها و قرینه بودن اندازه‏گیری‏ها نسبت به میانگین بود و مقادیر یکنواختی توزیع به ترتیب 12/66، 4/55 و 53 درصد بودند.
نتیجه‌گیری:
فرونشت عمقی، قدیمی بودن سامانه‌ها، کمبود فشار و تغییرات فشار و دبی آبپاش‌ها از علل کاهش یکنواختی توزیع در سامانه‌ها بود. یکسان شدن راندمان پتانسیل کاربرد در ربع پایین و راندمان کاربرد واقعی در تمام سامانه-های آبیاری، بیانگر تامین آب آبیاری کمتر از نیاز گیاه خواهد بود. مقادیر کم یکنواختی توزیع نشان‌دهنده تلفات آب به صورت فرونشت عمقی بود و قدیمی بودن سامانه‏ها نیز مزید بر علت شد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Technical evaluation sprinkler irrigation system implemented in some of the fields in Fars province

نویسندگان [English]

  • Mehdi Bahrami 1
  • Farzaneh Khajeie 2
  • Ali Dindarlou 3
  • Mehdi Dastourani 4
1
2
3 instructor of Persian gulf university
4
چکیده [English]

Introduction and objectives: Precision in designing and correct managements on sprinkler irrigation systems can help to improve and develop of these systems and cause efficiency raising in agriculture.
Materials and methods: In this research, constant classic sprinkle irrigation systems (four systems) and one wheel move sprinkle system were evaluated and compared (in 2015). To evaluate of irrigation systems, Christiansen’s uniformity coefficient (CU), distribution uniformity (DU), application efficiency of low-quarter (AELQ), and potential application efficiency of low quarter (PELQ) were calculated in the experimental plots and adjusted with pressure changes for the whole system.
Results: The maximum an uniformity coefficient and distribution uniformity in all the systems were in Darab, Arsenjan and Sarvestan counties and they were 80.78, 69.56 and 68.21 percent for uniformity coefficient, respectively. These values showed normal distribution of data and symmetry measurements than the average and the distribution uniformities were 66.12, 55.4 and 53 percent, respectively.
Conclusion: The reason of low distribution uniformity in systems was water losses for deep percolation, outdated system, pressure loss, and pressure and discharge variations of sprinklers. Homogenization of application efficiency potential of low quarter and the actual application efficiency in all evaluated irrigation systems were showed supply water less than plants water requirement. These values were low that showed water losses because of deep percolation and outdated systems

Introduction and objectives: Precision in designing and correct managements on sprinkler irrigation systems can help to improve and develop of these systems and cause efficiency raising in agriculture.
Materials and methods: In this research, constant classic sprinkle irrigation systems (four systems) and one wheel move sprinkle system were evaluated and compared (in 2015). To evaluate of irrigation systems, Christiansen’s uniformity coefficient (CU), distribution uniformity (DU), application efficiency of low-quarter (AELQ), and potential application efficiency of low quarter (PELQ) were calculated in the experimental plots and adjusted with pressure changes for the whole system.
Results: The maximum an uniformity coefficient and distribution uniformity in all the systems were in Darab, Arsenjan and Sarvestan counties and they were 80.78, 69.56 and 68.21 percent for uniformity coefficient, respectively. These values showed normal distribution of data and symmetry measurements than the average and the distribution uniformities were 66.12, 55.4 and 53 percent, respectively.
Conclusion: The reason of low distribution uniformity in systems was water losses for deep percolation, outdated system, pressure loss, and pressure and discharge variations of sprinklers. Homogenization of application efficiency potential of low quarter and the actual application efficiency in all evaluated irrigation systems were showed supply water less than plants water requirement. These values were low that showed water losses because of deep percolation and outdated systems

کلیدواژه‌ها [English]

  • Evaluation of sprinkler irrigation
  • Irrigation adequacy
  • wheel move system
  • uniformity coefficient
1.Alizadeh, A. 2005. Irrigation system design. Ferdowsi University Press, 367p. (In Persian)
2.Christiansen, J. 1942. The Uniformity of Application of Water by Sprinkler Systems. Agri.
Eng. 22: 89-92.
3.Majd-Salimi, K. 2015. Technical evaluation of performed classcal sperinkler system on tea
farms in Gilan province. J. Water Soil. 29: 2. 336-349. (In Persian)
4.Merriam, J., Shearer, M., and Bort, C. 1983. Evaluation irrigation systems and practices.
In: M.E. Jensen (ED), Design and operation of farm irrigation system. ASAE. Monograph.
Pp: 719-760.
5.Sanaei, A., Eizad-Panah, Z., and Boroumand-Nasab, S. 2015. Technical evaluation center
pivot systems performed in Bardsir and Rain citys in Kerman province. Irrigation Sciences
and Engineering. 38: 2. 171-180. (In Persian)