ارزیابی آسیب پذیری سفره ساحلی با استفاده از روش GALDIT و واسنجی آن با روش AHP

نوع مقاله : مقاله کامل علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری منابع آب دانشگاه تهران

2 دانشگاه تهران

چکیده

سابقه و هدف: آبهای زیرزمینی یکی از منابع اصلی تامین آب شرب، کشاورزی و ... می باشد، لذا توجه به امر مدیریت در سفره های آب زیرزمینی بسیار حائز اهمیت می باشد. تغییرات کیفیت منآبع آب زیرزمینی بخصوص در مناطق خشک با توجه به روند برداشت زیاد آب و کاهش تغذیه سبب ایجاد مشکلات زیست محیطی در آبخوان های کشور شده است. با توجه به روند برداشت بی رویه آب از منابع آب زیرزمینی به ویژه در مناطق ساحلی تعادل بین جبهه های آب شور و شیرین در اینگونه سفره‌ها بهم خورده است. مهمترین پارامترهای موثر جهت بررسی اثر تهاجم جبهه های آب شور دریا به ساحل عبارتند از نوع آبخوان اعم از آبخوان آزاد، آبخوان تحت فشار، نشتی و سایر، هدایت هیدرولیکی آبخوان، عمق سطح آب زیرزمینی بالاتر از سطح دریا، فاصله از نوار شور ساحلی،اثر پارامترهای کیفی آب شور دریا بر نوار ساحلی و ضخامت آبخوان که کلیه این پارامترها در یک شاخص آسیب پذیری به نام GALDIT ارائه و برای آسیب پذیری آبخوان های ساحلی مورد استفاده قرار می گیرد. از این رو ارایه راهکارهای زیست محیطی جهت بهره برداری بهینه و صحیح از سفره‌های ساحلی جهت عدم ورود آب شور از سمت دریا ضروری جلوه می‌نماید.
مواد و روشها: در این تحقیق آسیب پذیری آبخوان ساحلی آستانه-کوچصفهان که یکی از آبخوان های حوزه سفیدرود و ساحلی دریای خزر می باشد با استفاده از شاخص GALDIT مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفت. شاخصGALDIT یک مدل جدید و توسعه یافته برای بررسی و تعیین اثرات نفوذ آب شور به آبخوان ساحلی در اثر برداشت‌های بی‌رویه می باشد. به عبارت دیگر با کاربرد شاخص مذکور در این منطقه اثرات منفی آب شور و برداشت بی رویه آب زیرزمینی بر روی آبخوان ساحلی مورد تحلیل قرار گرفت.
یافته ها: بررسی اولیه نتایج این شاخص حاکی از این موضوع بود که نوار ساحلی اثر منفی روی وضعیت آسیب پذیری منطقه داشته است. به منظور بررسی و واسنجی مدل آسیب پذیری از همبستگی بین این شاخص با غلظت TDS، نیترات، کلراید و سدیم استفاده و بعد از تجزیه و تحلیل های آماری، پارامتر TDS جهت واسنجی با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی با استفاده از نرم افزار Expert choice انتخاب شد. انتخاب پارامتر TDS با توجه به شوری و املاح موجود در آب دریا که اثر مستقیمی روی ساحل می گذارد می تواند اثربخشی این شاخص آسیب پذیری را بیشتر کند. با استفاده از وزن های مولفه های مختلف خروجی مدل استخراج و وزن‌های بهینه برای منطقه برآورد گردید.
نتیجه گیری: مدل نهایی نشان داد که در نوار نزدیک به ساحل میزان آسیب پذیری آب زیرزمینی به آلودگی بیشتر از سایر مناطق در آبخوان است. نتایج تحلیل سلسله مراتبی نشان می‌دهد پارامتر فاصله از دریا معیار حساس و با اهمیتی در شاخص GALDIT بوده و پس از واسنجی مدل مشخص گردید 30 درصد آبخوان در معرض جبهه‌های شور نفوذ آب دریا قرار گرفته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Evaluation vulnerability coastal aquifer by GALDIT index and calibration by AHP method

نویسندگان [English]

  • hamid Kardan moghaddam 1
  • Saman Javadi 2
1
2
چکیده [English]

Background and objectives: Groundwater is one of the main sources of drinking water supply, agriculture, So the management of underground water table is very important. The change quality of groundwater resources in arid areas due to the discharge of water and reduce recharge causes have shortage problems and environmental crisis for aquifers in Iran. Extreme groundwater extract has disturbed the balance of saltwater and freshwater, resulting in significant saltwater intrusion in many parts of the aquifer. The most important factors controlling seawater intrusion were found to be the following: Groundwater occurrence (aquifer type; unconfined, confined and leaky confined); Aquifer hydraulic conductivity; Depth to groundwater Level above the sea; Distance from the shore (distance inland perpendicular from shoreline); Impact of existing status of sea water intrusion in the area; and Thickness of the aquifer, which is being mapped. The acronym GALDIT is formed from the highlighted letters of the parameters for ease of reference. Therefore, sustainable development is necessary to the constant demand of groundwater. In recent years, environmental assessments of groundwater resources have resulted in development of models that help identify the vulnerable zones.
Materials and Methods: In this study, investigated vulnerability of Astaneh- Koochehsfahan aquifer which is coastal aquifer located in Sefidrood Basin and adjacent to the Caspian Sea by GALDIT index. GALDIT index a new index model developed for the study of the effects of salt water intrusion into coastal aquifers is caused by irregular discharge. In other words, the use of index in this area has negative effects on the groundwater aquifers indiscriminate harvesting of salt water and beach analyzed.
Results: Initial survey results indicate that the index of negative impact on the vulnerability of the region's coastal areas. To check the calibration of the vulnerability utilized the correlation between the concentration of TDS, nitrate, chloride and sodium and the statistical analysis, the parameters for TDS calibration using Analytical Hierarchy Process(AHP) Using Software Expert choice was selected. TDS feature selection with salt and minerals found in sea water, which can have a direct impact on the effectiveness of the measure coast more vulnerable.
Conclusion: Using the weight of the different components of the model output for the region was estimated optimal and The final model showed that close to the beach bar vulnerability of groundwater to contamination than other areas of the aquifer. The result of hierarchical analysis showed a significant parameter sensitive measure the distance from the sea, and after calibration model GALDIT index showed a 30 percent drop in the risk of intrusion of sea water is salty.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Vulnerability
  • GALDIT
  • Astaneh- Koochehsfahan aquifer
  • TDS
  • Analytical Hierarchy Process
1.Antonakos, A.K., and Lambrakis, N.J. 2007. Development and testing of three hybrid methods for the assessment of aquifer vulnerability to nitrates, based on the drastic model, an example from NE Korinthia, Greece. J. Hydrol. 333: 2-4. 288-304.
2.Bear, J., and Verruijt, A. 1987 Modeling groundwater flow and pollution. Reidel Publications, Boston.
3.Chachadi, A.G., and Lobo Ferreira, J.P. 2001. Seawater intrusion vulnerability mapping of aquifers using the GALDIT method. Coastin. 4: 7-9.
4.Chachadi, A.G. 2005. Seawater intrusion mapping using modified GALDIT indicator
model-case study in Goa. Jalvigyan Sameek. 20: 29-45.
5.Ghyben, W.B. 1988. Nota in verband met de voorgenomen putboring nabij Amsterdam.
Ins. Ing. Tijdschr. 21: 8-22.
6.Herzberg, A. 1901. Die Wasserversorgung einiger Nordseeba¨der. J. Gasbeleucht Wasserversorg. 44: 815-819.
7.Iuliana Gabriela Breabăn, Mădălina Paiu. 2012. Application of drastic model and GIS for evaluation of aquifer vulnerability: study case Barlad city area. Water resources and wetlands.
8.Javadi, S., Kavehkar, N., Mousavizadeh, M.H., and Mohammadi, K. 2011. Modification of DRASTIC model to map groundwater vulnerability to pollution using nitrate measurements in agricultural areas. J. Agric. Sci. Tech. 13: 239-249.
9.Kura, N.U., Ramli, M.F., Ibrahim, S., Azmin Sulaiman, W., Zaharin Aris, A., Idris Tanko, A., and Zaudi, M.A. 2014. Assessment of groundwater vulnerability to anthropogenic pollution and seawater intrusion in a small tropical island using index-based methods; Environ. Sci Pollut Res.
10.Najib, S., Grozavu, A., Mehdi, K., Breaban, I.G., Guessir, H., and Boutayeb, K.
2012. Application of the method galdit for the cartography of groundwaters vulnerability: aquifer of Chaouia coast (Morocco). Sci Ann Alexandru Ioan Cuza Univ Iasi Geogr Ser.
58: 2. 77-88.
11.Rahman, A. 2008. A GIS based DRASTIC model for assessing groundwater vulnerability in shallow aquifer in Aligarh, India. Applied Geography. 28: 1. 32-53.
12.Recinos, N., Kallioras, A., Pliakas, F., and Schuth, C. 2014. Application of GALDIT index to assess the intrinsic vulnerability to seawater intrusion of coastal granular aquifers. Environ. Earth Sci. 59: 72. 1866-6299.
13.Todd, D.K. 1980. Groundwater Hydrology, 2nd edition, John Wiley, New York, 535p.