ارزیابی کیفیت آب شرب آبخوان دشت اردبیل با استفاده از کوکریجینگ و منطق فازی

نوع مقاله : مقاله کامل علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه کردستان

2 استاد/ دانشگاه تبریز

چکیده

در مناطق خشک و نیمه خشک مانند ایران، بهره‌برداری و تخصیص منابع آب زیرزمینی از اهمیت بسزایی برخوردار است. در این پژوهش، روش‌های کوکریجینگ و منطق فازی برای طبقه‌بندی کیفی آب زیرزمینی آبخوان دشت اردبیل برای اهداف آشامیدنی استفاده شده است. بدین منظور داده‌های کیفی مربوط به پارامتر‌های TDS، TH، pH، Ca+2، Mg+2، Cl-، Na+ و SO4-2 هفتاد و شش چاه مورد استفاده قرار گرفت. این مطالعه شامل دو مرحله بود که در مرحله اول، توزیع هر یک از این پارامتر‌ها توسط روش درون‌یابی کوکریجینگ برای هر نقطه از دشت به دست آمد. سپس در مرحله دوم، از داده‌های درون‌یابی شده به عنوان ورودی‌های منطق فازی استفاده گردید. نقشه پهنه‌بندی کیفی دشت با استفاده از تعریف توابع عضویت برای هر یک از پارامتر‌ها در سه کلاس "مطلوب"، " قابل قبول" و " غیر قابل قبول " و نگرشی فازی به استاندارد آب شرب تولید شد. در مجموع، برای طبقه‌بندی کیفی آب تعداد 105 قانون استخراج گردید. بر اساس نتایج به دست آمده، 5/3 درصد از مساحت آبخوان دشت اردبیل دارای کیفیت مطلوب، 68 درصد دارای کیفیت قابل قبول و 5/28 درصد غیر قابل قبول از لحاظ شرب می-باشد. این نقشه پهنه‌بندی می‌تواند کمک شایانی به بهره‌برداری از منابع آب زیرزمینی کرده و دید خوبی از روند کیفی آب زیرزمینی در محدوده مطالعاتی ارایه نماید.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Evaluation of drinking water quality of Ardabil plain aquifer by cokriging and fuzzy logic

نویسندگان [English]

  • Mehdi Kord 1
  • Asghar Asghari-moghaddam 2
2 Professor University of Tabriz
چکیده [English]

In arid and semi arid regions like Iran, exploitation and allocation of groundwater resources have a great importance. In this study, the methods of cokriging and fuzzy logic have been used for qualitative classification of groundwater in Ardabil plain for drinking purpose. Thus, qualitative data related to the TDS, TH, pH, Ca2+, Mg2+, Cl-, Na+ and SO42- parameters of seventy-six wells were used. This study included two stages that in the first one distribution of these parameters by cokriging interpolation method (for each point of the plain) has been derived. Then in the second stage, these interpolated data have been used as fuzzy logic inputs. The qualitative spatial distribution map of plain was generate with identifying membership functions for each of parameters in three classes “Desirable”, “Acceptable” and “Not-acceptable” and with fuzzy attitudinal to drinking water quality standard. In general, to classify groundwater quality, 105 rules were specified. According to obtained results, 3.5, 68 and 28.5 percents of Ardabil plain area have Desirable, Acceptable and Not-acceptable quality respectively, for dinking. This spatial distribution map can help a lot for exploitation of groundwater resources and offers a good insight of groundwater qualitative trend in this study area.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Groundwater
  • Quality classification
  • Interpolation
  • Cokriging
  • Fuzzy Logic