مقایسۀ فرسایش خاک به روش سزیم 137 و مدل RUSLE-3D در نهشته‌های لسی شمال شرق ایران ( مطالعه موردی: حوزه آبخیز آق امام)

نوع مقاله : مقاله کامل علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

2 گروه احیا مناطق خشک و کوهستانی دانشگاه تهران

3 استادیار گروه فیزیک دانشگاه اصفهان

4 عضو هیات علمی گروه آبخیزداری و مدیریت مناطق بیابانی

چکیده

کاهش قابل توجه عملکرد حوزه‌های آبخیز ایران به دلیل حجم زیاد فرسایش، بیانگر ضرورت روزافزون پایش و پیگیری این پدیده مخرب است. در این مسیر، بکارگیری روش‌های نو و دانش روز از اهمیت زیادی برخوردار است. در سرتاسر جهان برای برآورد فرسایش خاک از روش‌ها و مدل‌های فرسایشی به‌ویژه سزیم 137 و RUSLE-3D استفاده می‌شود. در این پژوهش با توجه به اهمیت نهشته‌های لسی از نظر حاصلخیزی و حساسیت بالا به فرسایش، اندازه‌گیری میزان جابه-جایی ذرات خاک و برآورد فرسایش و رسوب به ترتیب به‌وسیلۀ سزیم 137 و مدل RUSLE-3D در حوزه آبخیز آق امام انجام شد. با توجه به عدم وجود داده‌های مشاهداتی در منطقه و دقت بالای روش سزیم 137 در اندازه‌گیری میزان فرسایش، با مقایسۀ داده‌های میزان جابه‌جایی ذرات خاک ناشی از روش سزیم 137 با مدل RUSLE-3D ، کارایی مدل RUSLE-3D برای مناطق لسی تعیین شد. در نهایت میزان متوسط فرسایش از روش سزیم 137 در آبخیز آق امام، 78/10 تن در هکتار در سال به‌دست آمد، درحالی‌که با استفاده از مدل RUSLE-3D، میزان متوسط فرسایش منطقه، 61/2 تن در هکتار در سال برآورد شد. در تحقیق حاضر میزان فرسایش بدست آمده از هر دو روش در کلاس‌های (شیب 15-0 و بیشتر از 15 درجه) و (کاربری کشاورزی و غیرکشاورزی) مقایسه شدند. در نهایت، نتایج ناشی از مقایسۀ روش سزیم 137 با مدل RUSLE-3D دارای همبستگی پایینی است که عدم تناسب مدل RUSLE-3D را برای نهشته‌های لسی نشان می‌دهد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Comaprison of Soil Erosion by 137CS and RUSLE-3D for Loess Deposits North-East of Iran (Study Area: Aghemam Catchment)

نویسنده [English]

  • Mohsen Hosseinalizadeh 4
1
2
3
4
چکیده [English]

Significant reduction in performance of watersheds in Iran due to the high volume erosion indicate the need for increased monitoring and follow-up of this destructive phenomenon. In this way, using new methods and knowledge is important. Around the world many erosion model as137Cs and RUSLE-3D model are used for soil erosion estimation. In this paper, soil erosion was estimated in Aghemam catchment by 137Cs and RUSLE-3D methods due to importance and high sensitivity of loess deposits in this area. Due to the lack of observed data in this area and because of high accuracy of 137Cs method in estimating soil erosion, performance of RUSLE-3D model was determined by Comparing data collected from 137Cs with RUSLE-3D model. The erosion rate was estimated 10.78 ton/ha/yr by using 137Cs method, while this amount was 2.61 ton/ha/yr by RUSLE-3D model. In this study the erosion rate obtained by two methods were compared in the slope classes of 0-15º and in > 15º , also in cultivated and uncultivated land uses. Finally these two methods have low correlation and RUSLE-3D model is not recommended in this area.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Soil erosion
  • loess deposition
  • 137Cs
  • RUSLE-3D
  • Aghemam catchment

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار