بررسی ردپای آب و بهره‌وری مصرف آب محصولات سیب‌زمینی، چغندرقند، گوجه‌فرنگی و ذرت علوفه‌ای در اقلیم‌های مختلف ایران

نوع مقاله : مقاله کامل علمی پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه زابل

چکیده

سابقه و هدف: یکی از راهکارهای عملی مدیریت منابع آب، برآورد نیاز آبی گیاه و تعیین مقدار حجم آب مصرفی در مراحل مختلف تولید محصول است. به‌منظور محاسبه میزان حجم آب مصرف شده توسط محصولات کشاورزی در مراحل رشد، از شاخص آب مجازی و ردپای آب استفاده می‌شود. ردپای آب در یک محصول به‌صورت حجمی از آب شیرین که در تولید آن محصول مصرف شده است، تعریف می‌شود. ردپای آب به‌عنوان شاخصی برای برای تخصیص منابع آب شیرین تعریف شده است که بینش ارزشمندی درباره آثار محیط زیستی تولید یک محصول ارائه می‌کند. ردّپای آب نشان‌دهنده آب مصرفی واقعی محصولات در سه جزء آبی، سبز و خاکستری است، که امروزه در راستای مدیریت نوین منابع آب با رویکرد یکپارچه مورد توجه قرار گرفته است. به-منظور ارزیابی مناسب آب مصرفی در بخش کشاورزی، لازم است که شاخص ردّپای آب در اقلیم‌های مختلف مورد بررسی قرارگیرد.
مواد و روش‌ها: برای انجام تحقیق ابتدا داده‌های هواشناسی از سازمان هواشناسی کشور اخذ گردید. سپس نیاز آبی گیاهان چغندرقند، سیب‌زمینی، ذرت علوفه‌ای و گوجه‌فرنگی در اقلیم‌های همدان، اهواز، شهرکرد، مشهد و اصفهان با استفاده از نرم‌افزار CropWat محاسبه شد. مقدار عملکرد محصول و مقدار کود ازته مصرفی ازجهاد کشاورزی هر استان اخذ شد. سپس میانگین حجم آب مصرفی، آب مجازی، ردپای آب و بهره‌وری مصرف آب این محصولات برای دوره آماری 1396-1390 محاسبه شد. برای محاسبه ردپای آب از روش چاپاگین و همکاران (2006) استفاده شد.
یافته‌ها: نتایج تحقیق نشان داد در بین محصولات مورد مطالعه گیاه سیب‌زمینی با 4/2945 مترمکعب بر تن در شهر اهواز با اقلیم گرم و مرطوب بالاترین ردپای آب و چغندرقند با 1/906 مترمکعب بر تن در اقلیم سرد و خشک مشهد کمترین ردپای آب را دارا بود. بیشترین مقدار آب مجازی مصرف ‌شده برای گیاهان مورد مطالعه سیب‌زمینی (84/0 مترمکعب برکیلوگرم)، گوجه‌فرنگی (51/0 مترمکعب برکیلوگرم)، چغندرقند (46/0 مترمکعب برکیلوگرم) و ذرت علوفه‌ای (39/0 مترمکعب برکیلوگرم) به‌ترتیب مربوط به اقلیم اهواز، شهرکرد، اهواز و اصفهان بود. کمترین مقدار بهره‌وری مصرف آب (2/1 کیلوگرم بر مترمکعب در هکتار) نیز متعلق به سیب-زمینی در اقلیم اهواز بود. کمترین آب مجازی و بیشترین بهره‌وری مصرف آب برای گیاهان مورد مطالعه در اقلیم همدان به‌دست آمد.
نتیجه‌گیری: در پژوهش حاضر مصرف آب برای محصولات کشاورزی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد حجم آب مصرفی در محصولات مورد مطالعه در اقلیم‌های مختلف متفاوت است. با توجه نتایج به‌دست آمده می‌توان گفت اقلیم همدان با توجه به پایین بودن مقادیر آب مجازی (29/0، 3/0، 19/0 و 14/0 مترمکعب بر کیلوگرم) و بالا بودن بهره‌وری مصرف آب (43/3، 3/3، 19/5 و 46/7 کیلوگرم بر مترمکعب) به‌ترتیب برای سیب‌زمینی، گوجه‌فرنگی، چغندرقند و ذرت علوفه‌ای، نسبت به سایر اقلیم‌های مورد مطالعه برای کشت هر چهار محصول مناسب‌تر می‌باشد. همچنین با توجه به خشکسالی‌های اخیر و کمبود آب باید از منابع آب موجود به بهترین نحو استفاده نمود و کشت محصولات با نیاز آبی کمتر و عملکرد بالاتر مورد برنامه‌ریزی قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigating water footprints and water consumption efficiency of crops of potatoes, sugar beets, tomatoes and forage corn in different climates of Iran

نویسندگان [English]

  • Halimeh Piri
  • Mojtaba Mobaraki
چکیده [English]

Background and Objectives: One of the practical strategies for managing water resources is to estimate the plant's water needs and determine the amount of water used in the various stages of crop production. In order to calculate the amount of water consumed by agricultural products in the growth stages, the virtual water index and water footprint are used. Water footprint in a product is defined as the volume of fresh water used in it's production. Water footprint is defined as an indicator for the allocation of fresh water resources that provides valuable insights into the environmental impact of producing a product. Water footprint index shows actual consumption of water in three components: blue, green and gray, which is now considered in the direction of modern management of water resources with an integrated approach. In order to properly assess water consumption in the agricultural sector, it is necessary to study the water footprint index in different climates.

Materials and Methods: To conduct the research, meteorological data were first obtained from the Meteorological Organization.Then the water needs of sugar beet, potato, forage corn and tomato plants in Hamedan, Ahvaz, Shahrekord, Mashhad and Isfahan climates were calculated from the CropWat software. The yield of the crop and the amount of nitrogen fertilizer used were obtained from the agricultural jihad of each province. crop yield and the parameters required in the calculations were calculated and aggregated through agricultural statistics Then, the average volume of water consumption, virtual water, water footprint and water use efficiency of these products were calculated for the statistical period of 2011-2017. Chapagin et al. (2006) Method was used to calculate water footprint.

Results: In the present study, water consumption for agricultural products was investigated. The results showed that among the studied products, the potato plant with 2945.4 m3/ton in Ahvaz city with hot and humid climate has the highest water footprint and sugar beet with 906.1 m3/ton in climate cold and dry of Mashhad has the least water footprint. The highest amount of virtual water used for the studied plants is potato (0.84 m3/kg), tomato (0.51 m3/kg), sugar beet (0.46 m3/kg) and forage corn (0.39 m3/kg) was respectively to the climate of Ahwaz, Shahrekord, Ahwaz and Isfahan. The lowest amount of water consumption efficiency (1.2 kg/m3) also belonged to the potato in Ahvaz climate. The lowest virtual water and the highest water consumption efficiency for the studied plants were obtained in Hamedan climate.

Conclusion: In the present study, water consumption for agricultural products was investigated. The results showed that the volume of water consumed in the studied products varies in different climates. According to the obtained results, it can be said that the climate of Hamedan due to the low amount of virtual water (0.29, 0.3, 0.19 and 0.14 m3/ kg) and high water consumption efficiency ( 3.43, 3.3, 5.19 and 7.46 kg/m3) for potatoes, tomatoes, sugar beets and fodder corn, respectively, compared to other climates studied for cultivation of all four the product is more suitable. Hence, according to recent droughs and water shortage, available water resources should be used accurately and decision must be made for cultivating the products with less water requirement and better performance.

کلیدواژه‌ها [English]

  • green water
  • blue water
  • gray water
  • white water
  • water Requierment
1.Ababai, B., and Etedali Ramazani, H. 2014. Estimation of Water Footprint Components in Wheat Production inIran. Water and Soil, 29: 6. 1458-1468. (In Persian)
2.Aligholina, T., Rezaei, H., Bahmanesh, J., and Montasseri, J. 2017. Study of water footprint index for dominant crops in the Lake Urmia Catchment and its relationship with irrigation management. Soil Science, 27: 4. 37-48. (In Persian)
3.Alighalnia, T., Sheibani, H., Mohammadi, A., and Hesam, M. 2019. Comparison and evaluation of water, green and graywater footprints in different climates of Iran. Iranian Water Resources Research, 15: 3. 235-245. (In Persian)
4.Arabi Yazdi, A., Nik nia, N., Majidi, N., and Emami, H. 2014. Water Security Assessment in Arid Climates Based on Water Footprint Concept (case study; south khorasan province). Iran. J. Irrig. Drain. 8: 4. 735-746. (In Persian)
5.Bazrafshan, A., and Garkani Nezhad Mashizi, Z. 2019. Evaluation of water consumption efficiency and water footprint of saffron product in Iran. Saffron Agriculture and Technology,7: 4. 505-519. (In Persian)
6.Bazrafshan, Z., Ramezani Etedali, H., and Bazrafshan, A. 2020. Temporal and spatial distribution of water footprint components and virtual water trade in walnut products in Iran. Echo Hydrology. 7: 3. 583-593. (In Persian)
7.Chapagain, A.K., Hoekstra, A.Y., Savenije, H.H.G., and Gautam, R. 2006. The water footprint of cotton consumption: An assessment of the impact of worldwide consumption of cotton products on the water resources in the cotton producing countries. Ecological Economics, 60: 1. 186-203.
8.Deng, G., Ma, Y., and Li, X. 2016. Regional water footprint evaluation and trend analysis of China - based on interregional input–output model. J. Clean. Prod. 112: 4682-4674.
9.Farzi, S., Golabi, M.R., and Radmanesh, F. 2019. Determining the optimal cultivation pattern based on water footprint index (Case study: Kermanshah province). Irrigation and Drainage of Iran, 39: 13. 588-602.
10.Fu, Y., Zhao, J., Wang, C., Peng, W., Wang, Q., and Zhang, C. 2018. The virtual Water flow of crops between intraregional and interregional in mainland China. Agricultural water management, 208: 204-213.
11.Hess, T.M., Lennard, A.T., and Daccache, A. 2015. Comparing local and global water scarcity information in determining the water scarcity footprint of potato cultivation in Great Britain. J. Clean. Prod. 87: 666-674.
12.Hoekstra, A.Y. 2013. The Water Footprint of Modern Consumer Society. Routledge, London, UK, 208p.
13.Hoekstra, A.Y., and Chapagain, A.K. 2011. Globalization of water: Sharing the planet's freshwater resources. John Wiley and Sons. 203p.
14.Hoekstra, A.Y., and Chapagain, A.K. 2007. Water footprint of nations :water use by people as a function of their consumption pattern. Water Resource Management, 21: 1. 35-48.
15.Khalili, T., Mahdisarai, T., Babazadeh, H., and Ramezani Ettedali, H. 2020.Water resources managementof Qom Province by using the concept of water Footprint. Ecohydrology.6: 4. 1109-1119. (In Persian)
16.Lu, Y., Zhang, X., Chen, S., Shao, L., and Sun, H. 2016. Changes in water use efficiency and water footprint in grain production over the past 35 years: a case study in the North China Plain. J. Clean. Prod. 116: 71-79.
17.Mekonnen, M.M., and Hoekstra, A.Y. 2010. A global and high-resolution assessment of the green, blue and grey water footprint of wheat. Hydrology and Earth System Sciences, 14: 1259-1276.
18.Mohammadi, A., Yousefi, H., Noorullahi, Y., and Sadati-Nejad,S.J. 2017. Selecting the best provincein potato production through thewater footprint index. Ecohydrology,2: 4. 523-532.
19.Ridoutt, B.G., and Pfister, S. 2010 .A revised approach to water footprinting to make transparent the impacts of consumption and production on global freshwater scarcity. Global Environmental Change. 20: 113-120.
20.Rodriguez, C.I., de Galarreta, V.R., and Kruse, E.E. 2015. Analysis of water footprint of potato production in the pampean region of Argentina. Cleaner Production. 90: 91-96.
21.Rouhani, N., Yang, H., Amin Sichani, S., Afyouni, M., Mousavi, F., and Kamgar Haghighi, A. 2008. Evaluating the exchange of food and water based on available water resources in Iran. J. Agric. Sci. Technol. 12: 46. 417-432.(In Persian)
22.Van oel, P.R., Mekonnen, M.M., and Hoekstra, A.A. 2008. The external water footprint of the Netherlands: Quantification and impact assessment. Value of Water Research Report Series No. 33, UNESCOIHE, Delft, the Netherlands.
23.Yousefi, H., Mohammadi, A., Nourollahi, Y., and Sadatinejad, J.2016. Evaluation of water footprint index of Tehran province crops. Soil Conservation, 24: 6. 67-85. (In Persian)
24.Zahedi, M., Eshghizadeh, H.R., and Mandani, F. 2015. Energy efficiency and productivity in potato and sugar beet production systems in Isfahan province. Production and processing of agricultural and horticultural products,5: 17. 181-189. (In Persian)
25.Zhuo, L., and Hoekstra, A.Y. 2017. The effect of different agricultural management practices on irrigation efficiency, water use efficiency and green and blue water footprint.Frontiers of Agricultural Science and Engineering. 4: 185-194.
26.Zhuo, L., Mekonnen, M.M., and Hoekstra, A.Y. 2016. Consumptive water footprint and virtual water trade scenarios for China With a focus on crop production, consumption and trade. Environment international, 94: 211-223.