تعیین شاخص‌های بافری و نیاز استاندارد فسفر در چهار ردیف ارضی مناطق خشک و نیمه خشک با استفاده از همدماهای جذب سطحی (مطالعه موردی: اصفهان و شهرکرد)

نوع مقاله : مقاله کامل علمی پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیأت علمی دانشگاه شهید باهنر کرمان

2 عضو هیأت علمی دانشگاه صنعتی اصفهان

چکیده

واکنش‌های فسفر با اجزای مختلف خاک از نقطه نظر تغذیه گیاه و کارایی مصرف کودهای شیمیایی حایز اهمیت است. در این مطالعه شاخص‌های بافری فسفر در خاک‌های آهکی موقعیت‌های بالا، میانه و پایین شیب در دو ردیف ارضی مناطق خشک و نیمه‌خشک مورد بررسی قرار گرفت. به منظور تعیین شاخص‌های ظرفیت بافری فسفر در خاک، داده‌های جذب سطحی توسط چهار مدل لانگمویر، فروندلیچ، تمکین و ون‌های برازش داده شد. بیشترین ضرایب تبیین(994/0-865/0 R2=) را در تمام ردیف‌های ارضی مدل فروندلیچ به خود اختصاص داد. حداکثر جذب سطحی فسفر در نمونه‌ها با استفاده از مدل لانگمویر و فروندلیچ تعیین شد که بیشترین مقادیر در موقعیت پایین شیب اندازه‌گیری شد. شاخص‌های حداکثر جذب تنها با آلومینیوم (73/0r=)و آهن (66/0r=) قابل استخراج با دی‌تیونات (Ald و Fed )ارتباط معنی‌داری را نشان دادند. بنابراین، قابلیت دسترسی فسفر در خاک‌های مورد بررسی تحت تأثیر میزان اکسیدهای آهن و آلومینیوم قرار دارد. موقعیت‌های پایین شیب بیشترین مقادیر شاخص‌های بافری خاک نظیر حداکثر ظرفیت بافری و ظرفیت بافری استاندارد را دارا بودند. این شاخص‌ها با Ald همبستگی معنی‌داری نشان دادند و سایر خصوصیات خاک نتوانستند تأثیری بر شاخص‌های بافری داشته باشند. همبستگی بالای بین شاخص‌های بافری خاک نشان می‌دهد که از هر یک از شاخص‌های بافری می‌توان در پیش‌بینی قابلیت استفاده فسفر در خاک بهره گرفت. با توجه به بیشتر بودن شاخص‌های بافری و نیاز استاندارد فسفر در موقعیت‌های پایین شیب (اراضی کشاورزی)، مدیریت صحیح کودهای فسفره در این اراضی جهت تولید محصول ضروری است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Determination of phosphorus buffering capacity and soil phosphorus requirement in four toposequence from arid and semi-arid regions using sorption isotherms (A case study: Isfahan and Shahrekord)

نویسنده [English]

  • Majid Hejazi Meh 1
1
2
چکیده [English]

Phosphate reactions with soil components are important from the viewpoint of plant nutrition and P fertilizer use efficiency. Phosphorus buffering capacity in calcareous soils at upper-, mid-, and lower-slope positions of two arid and two semiarid landscapes were investigated. Sorption data were fitted to the Langmuir, Freundlich, Temkin and Van Hay models to determine P buffering indices. The best fit is found to be with the Freundlich isotherm for all landscapes in terms of the coefficient of determination (R2=0.865-0.994) and the standard error of estimate. Maximum P sorption (derived from Langmuir and Freundlich) were found at lower-slope position of four landscapes. Among the physico-chemical properties of soils, di-thionate extractable Al (Ald) and Fe (Fed) were positively correlated with maximum P sorption showing that P availability in these soils was affected by Fe and Al oxides. Buffering capacity indices such as maximum buffering capacity, standard buffering capacity and K at lower-slope position were higher than other position. All P buffering indices in landscapes showed a positive correlation with Ald. High correlation coefficients between P buffering indices let us to use any buffering indices for prediction of P availability in soils. For maximum production, appropriate P management is needed at lower- slope position (agricultural lands) on the basis of higher P buffering indices and standard P requirement.

کلیدواژه‌ها [English]

  • P Sorption
  • Buffering capacity indices
  • Landscape
  • P requirement