اثربخشی تخصیص آب بر پایه مبادلات مجوزهای آبی کشاورزان تحت عدم حتمیت (مطالعه موردی: روستای عباس‌آباد ، سد وشمگیر)

نوع مقاله : مقاله کامل علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه سیستان و بلوچستان

2 دانشیار گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه سیستان وبلوچستان

3 استادیار بخش مهندسی آب دانشگاه منابع طبیعی گرگان

چکیده

چکیده
سابقه و هدف: یکی از مهم‌ترین کارکردهای بازار آب، ایجاد فضایی رسمی و قانونی برای مبادلات و داد و ستد مجوزهای آبی بین کشاورزان است. سیاست مبادله آب در بخش کشاورزی به عنوان یک استراتژی جدید در مسائل مربوط به مدیریت منابع آب به ویژه در شرایط کم آبی مطرح می‌شود. این استراتژی شامل مجموعه اهدافی است که افزایش بهره‌وری، بهبود حفاظت و پایداری منابع آب را در پی دارد. بنابراین قبل از تشکیل هر بازار آب، آگاهی از اثربخشی و کارایی مبادلات مجوزهای آبی می‌تواند کمک شایانی به تشکیل یا عدم تشکیل بازار آب نماید. بر این اساس، هدف از این تحقیق بررسی اثربخشی برنامه مبادله مجوزهای آبی به عنوان یک راهکار در استفاده بهینه آب در بین کشاورزان و مدیریت مزرعه می‌باشد.
مواد و روش‌ها: در این تحقیق به منظور بررسی اثربخشی برنامه مبادله مجوزهای آبی بین کشاورزان، دو برنامه تخصیص آب تحت سیستم عدم مبادله و مبادله بر اساس مدل برنامه‌ریزی تصادفی با پارامترهای بازه‌ای مدل‌سازی شد. مکانیزم اول، تخصیص منبع آب در سیستم عدم مبادله و مکانیزم دوم، تخصیص آب در سیستم مبادله است. سپس نتایج حاصل از دو سیستم با یکدیگر بر اساس شاخص حجم آب آزاد شده (صرفه‌جویی در مصرف آب) و میزان کاهش در کمبود آب مقایسه می‌گردد. برای این مطالعه، تعداد ۳۲ مزرعه موجود در روستای عباس‌آباد که همگی از آب سد وشمگیر واقع در شهرستان آق قلا تغذیه شده و با شرکت آب‌بران سد قرارداد دارند، انتخاب شدند.
یافته‌ها: نتایج این مطالعه نشان داد که تخصیص آب، با اجرای برنامه مبادله به گونه‌ای تغییر خواهد کرد که طبق این برنامه، میزان کل مصرف آب برابر با ]۶۷/۱۱۱۲ ,۱۶/۹۸۴[ هزار متر مکعب و کل کمبود آب در این برنامه معادل ]۳۷۷,۱۴/۲۲۸ [ هزار متر مکعب در]۲۰۸ , ۱۸۴[ هکتار می‌باشد در صورتی که در برنامه عدم مبادله میزان مصرف برابر] ۱۲۹۸ , ۱۲۵۰[ هزار متر مکعب در]۲۴۲ ,۲۳۳[ هکتار و کمبودی برابر با ]۱۹/۶۸۱ ,۳۲/۴۶۸[ هزار مترمکعب خواهد شد. همچنین سود کل سیستم در هر دو برنامه برابر ]۴۳۱/۲۲۲ , ۵۴۳/۱۵۴[ میلیون تومان خواهد بود.
نتیجه‌گیری: با توجه به دو شاخص صرفه‌جویی در مصرف آب و کاهش کمبود آب به عنوان شاخص‌های اثربخشی، صرفه جویی کلی در مصرف آب با اجرای برنامه مبادله به میزان ]۰۱/۲۶۵ , ۳۴/۱۸۵[ هزار متر مکعب در این روستا خواهد شد. همچنین کمبود آب تحت این برنامه به میزان ]۱۷/۳۴۴ , ۱۷/۲۴۰[ هزار متر مکعب نسبت به برنامه عدم مبادله با حفظ سود کشاورزان کاهش خواهد یافت. بنابراین برنامه مبادله می‌تواند به تخصیص کاراتر و بهینه‌تر آب به خصوص در شرایط خشکسالی منجر شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effectiveness of Water Allocation Based On Water Permits Trading of Farmers under Uncertainty (Case Study: Abbas Abad Village, Voshmgir Dam)

نویسنده [English]

  • parinaz Jansouz 1
1
2
3
چکیده [English]

Abstract
Background and Objectives: One of the most important performance of the water market is creation of the legal and formal space for water permits trading among farmers. Water trading policy arises in the agricultural sector as a new strategy on issues related to water resources management, particularly in drought conditions. The strategy includes a set of goals increase productivity, improve conservation and sustainability of water resources. Therefore before of the formation any water market, awareness of the effectiveness and efficiency of water permits trading can be a great help to the formation or Non-formation of water market. The aim of this study is Assessment the effectiveness of the water permits trading program as a solution in optimal use of water among farmers and farm management.
Materials and Methods: In this study for assessment of the effectiveness the water permits trading among farmers, two water allocation programs under Non-trading and trading systems is designed based on Interval-Parameter Two-Stage Stochastic Program model. The first mechanism is water allocation in Non-trading system and the second mechanism is water allocation in trading system and then the obtained results of two systems is compared with each other based on water volume is released through trading (saving in water consumption) and decrease in water scarcity. 32 farmers existing in Abbas Abad village were selected that all of them use water of Voshmgir dam that located in Aq Qala city.
Results: The results showed that water allocation with the implementation of the trading program will change so that that under this program, the total amount of water consumption is [984/16, 1112/67] ×103 m3 with [184, 208] ha and the total of water scarcity in this program is [228/14, 377/01] ×103 m3. Whereas in Non-trading program the consumption is
[1250, 1298] × 103 m3 in [233, 242] ha and water scarcity is [468/32, 681/19] ×103 m3. Also the total profit of two system in both of two programs is [154/543, 222/431] million toman.
Conclusion: With attention to the two indexes, saving in water consumption and decrease amount in water scarcity as effectiveness indexes, in total, saving in water consumption with the implementation of the trading program is [185/34, 265/01] ×103 m3 in this village, also under this program water scarcity will be reduced to [240/17, 344/17] ×103 m3 in compared to non-trading program in the dry season with protection the profits of farms. Therefore water trading can lead to more effective and more optimal water allocation especially in drought conditions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Trading
  • Uncertainty
  • Stochastic Programming
  • Abbas Abad
  • Voshmgir Dam
1.Dosi, C., and Easter, W.K. 2000. Water scarcity: Institutional Change, Water Markets and Privatization, Nota Diilavoro. Pp: 135-167.
2.Dragun, A.K., and Gleeson, V. 1999. From water law to transferability in New South Wales. Natur. Resour. J. 29:4. 645-661.
3.Droitsch, D., and Robinson, B. 2009. Share the water: building a secure water future for Alberta, published jointly by can more: water matters society of Alberta, and Vancouver: eco justice, AB. www.watermatters.org/docs/share-the-water.pdf.
4.GAMS/CONOPT3. 2010. Bagsvaerdvej 246A, DK-2880 Bagsvaerd, Denmark: ARKI Consulting and Development. Available at https://www.gams.com/docs/conopt3.pdf.
5.Heady, E.O. 1954. Simplified presentation and logical aspects of linear programming technique. J. Farm Econ. 36: 1035-1050.
6.Huang, G.H., and Loucks, D.P. 2000. An inexact two-stage stochastic programming model for water resources management under uncertainty. Civil Engineering and Environmental Systems. 17: 95-118.
7.Jafari, A. 2003. Water market approach and its implications. J. Agric. Econ. Dev. 12:48. 120-75. (In Persian) 
8.Kiem, A.S. 2013. Drought and water policy in Australia: Challenges for the future illustrated by the issues associated with water trading and climate change adaptation in the Murray-DarlingBasin. Global Environmental Change. 23: 1615-1626.
9.King, R.A. 1953. Some applications of activity analysis in agricultural economics. J. Farm Econ. 25: 823-833.
10.Li, Y.P., Liu, J., and Hung, G.H. 2014. A hybrid fuzzy-stochastic programming method for water trading within an agricultural system. Agricultural Systems. 123: 71-83.
11.Luo, B., Hang, G.H., Zou, Y., and Yin, Y.Y. 2007. Toward Quantifying The Effectiveness Of Water Trading Under Uncertainty. J. Environ. Manage. 83: 181-190.
12.Luo, B., Maqsood, I., Yin, Y.Y., Huang, G.H., and Cohen, S.J. 2003. Adaptation to climate change through water trading under uncertainty an inexact two-stage nonlinear programming approach. J. Environ. Inf. 2: 58-68.
13.Najafi Hajivar, M., Kohpeima, A., and Tahmasbi, A. 2006. Indices of drought in the province of Chahar Mahal and Bakhtiari. The 1st Regional conf. of Exploitation of Water Resources and Basins of Karun Zayanderood, ShahrekordUniversity. (In Persian) 
14.Palazzo, A., and Brozovi, N. 2014. The role of groundwater trading in spatial water management. Agricultural Water Management. 3: 1-11.
15.Parhiskari, A., Sabouhi, M., and Ziayi, S. 2013. Simulation of the water market and analyzing effects of irrigation water sharing on crops pattern under drought conditions. J. Agric. Econ. Dev. 27: 3. 242-252. (In Persian)
16.Pujol, J., Raggi, M., and Viaggi, D. 2006. The potential impact of markets for irrigation water in Italy and Spain: a comparison of two study areas. Agricultural and Resource Economics. 50: 3. 361-380.
17.Rosegrant, M.W., and Binswanger, H.P. 1994. Markets in tradable water rights: potential
for efficiency gains in developing country water resource allocation. World Development. 22: 1613-1625.
18.Sadr, K., and Bohlolvand, A. 2007. Assess of competition in the Mojen water market. J. Agric. Econ. 2: 1-35. (In Persian) 
19.Water Authority of Golestan Region. 2014. Gorgan. Statistics and Information of Dams.
(In Persian) 
20.Yeh, W.W.G. 1985. Reservoir managmentand operations Models: a state-of-the-art. Review Water Resources Research, 21: 12. 1797-1818.
 
21.Zeitouni, N., Berher, N., and Shechter, M. 1994. Models of water market mechanisms and an illustrative application to the Middle East. Resources and Energy Economics. 16: 4. 303-319.
22.Zekri, S., and Easter, K.W. 2005. Estimating the Potential Gains from Water Markets: a Case Study from Tunisia, Agricultural water management. 2: 3. 161-175.
23.Zhao, G. 2001. A log-barrier method with benders decomposition for solving two-stage stochastic linear Programs. Mathematical Programming. 3: 90. 507-513.