بررسی عوامل مؤثر بر تغییرات مکانی پتاسیم کل و قابل جذب در مهمترین خاکهای استان مازندران

نوع مقاله : مقاله کامل علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه شهرکرد

2 دانشگاه صنعتی اصفهان

چکیده

خصوصیات فیزیکوشیمیایی و مدیریت خاک از جمله مهمترین عوامل مؤثر بر مقادیر اشکال مختلف پتاسیم و تعادل بین آنها درخاک میباشند. این پژوهش با هدف مقایسه تأثیر کاربریهای مختلف بر توزیع مکانی پتاسیم کل و قابل جذب در خاک و شناخت روابط بین مقادیر کل و قابل جذب آن با برخی خصوصیات خاک، در مهمترین اراضی استان مازندران صورت پذیرفت. تعداد 258 نمونه خاک از عمق 10-0 سانتیمتری به روش نظامدار آشیانه ای در منطقه ای با 6 کاربری مختلف و مساحتی بالغ بر 550هزار هکتار جمع آوری شد. همچنین 5 خاکرخ واقع در کاربریهای مختلف انتخاب گردید. غلظت پتاسیم کل و پتاسیم قابل جذب و همچنین تعدادی از ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی خاک اندازه گیری شد. نتایج حاکی از این است که تنوع در عوامل مؤثر بر قابلیت جذب پتاسیم که متأثر از مدیریت و کاربری اراضی میباشند، عمده تغییرات سطحی و عمقی پتاسیم قابل جذب را کنترل میکند. درحالی که پتاسیم کل تحت تأثیر عوامل ذاتی نظیر ماده مادری قرار دارد.کاربری مرتع که ازمواد مادری پتاسیم دار تشکیل شده و همچنین ماده آلی و ظرفیت تبادل کاتیونی بالایی نیزدارد، بیشترین و شالیزارهای تحت کشت متراکم برنج کمترین میزان پتاسیم قابلجذب را به خود اختصاص داده اند. به منظور تخمین نواحی دچار کمبود پتاسیم، از تخمینگر کریجینگ شاخص استفاده گردید. نقشه احتمال حاصل، نشان میدهد که مساحتی نزدیک به 700 کیلومتر مریع از منطقه مطالعاتی که اغلب تحت کاربری شالیزاری قرار دارد، با احتمال بیش از 60 درصد دارای پتاسیم قابل جذب زیر سطح بحرانی برای کشت برنج میباشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Assessment of factors influencing the spatial variability of available and total potassium in selected soils of Mazandaran province

نویسندگان [English]

  • behrooz pourmohamadali 1
  • Hossein Khademi 2
1 shahrekord university
2
چکیده [English]

Soil physico-chemical properties and management practices are important to balance different forms of potassium. This study was carried out to compare different land use effects on spatial variability of available and total potassium and to investigate the relationships between available and total potassium with soil characteristics in selected soils of Mazandaran province. A total of 258 composite surface soil samples (0-10 cm) were taken from an area of about 5500 km2 using a systematic sampling scheme. Also 5 profiles located in different land uses were studied. The amounts of available and total potassium in each soil sample were determined. Some soil properties including pH, calcium carbonate equivalent, organic matter, cation exchange capacity and particle size distribution were also measured. The results showed that surface and profile distribution of available potassium is controlled by factors affecting the potassium availability and subsequently, management and land use. Total potassium is affected by inherent factors such as parent materials. The concentration of available potassium was higher in pasture soil samples with high potassium-bearing primary minerals, organic matter and cation exchange capacity. Indicator kriging was used to estimate the potassium deficient areas. Probability map showed that soil available potassium is below the critical limit for rice cropping in an area of about 700 km2, with a probability of more than 60 percent. The low values of available potassium can be attributed to long term intensive rice cropping without K-fertilization.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Available potassium
  • Land use
  • profile distribution
  • spatial distribution
  • Total potassium