تاثیر موقعیت شیب بر برخی از ویژگی‌های فیزیکی، شیمیایی و کانی‌شناسی خاک منطقه چلگرد استان چهارمحال و بختیاری

نوع مقاله : مقاله کامل علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری

2 گروه خاکشناسی دانشکده کشاورزی دانشگاه گیلان

3 گروه خاکشناسی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهرکرد

4 مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان چهارمحال و بختیاری

چکیده

توپوگرافی یکی از عوامل خاک‌ساز است که تأثیر مستقیم و غیر مستقیمی بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی، تشکیل‌ و تکامل خاک دارد. به منظور بررسی تأثیر موقعیت شیب بر برخی خصوصیات خاک، این مطالعه در منطقه چلگرد استان چهارمحال و بختیاری انجام گرفت. بدین منظور در شیب غربی تپه، سه ترانسکت در نظر گرفته شد و در سه موقعیت شیب شامل رأس شیب، شیب پشتی و پای شیب، 9 خاکرخ‌ حفر و از خاکرخ آن‌ها نمونه‌های دست خورده برای آزمایش‌های فیزیکی و شیمیایی تهیه شد. خاکرخ‌ها در طول سه ترانسکت تشریح و رده‌بندی شدند، بطوریکه خاکرخ‌ها در قسمت رأس و شیب پشتی در رده اینسپتی‌سول و خاکرخ‌های قرار گرفته در قسمت پای شیب در رده ورتی‌سول قرار گرفتند. نتایج به دست آمده، معنی‌دار بودن تفاوت درصد رس، ماده ‌آلی و شن را در موقعیت‌های مختلف شیب نشان داد. بیشترین مقدار رس و ماده ‌آلی در پای شیب و حداکثر مقدار شن در شیب پشتی مشاهده شد. نتایج کانی‌شناسی، وجود کانی‌های اسمکتیت، ایلیت، کائولینیت را در تمام خاکرخ‌ها نشان داد و کانی غالب در سه موقعیت شیب، با بیش از 70%، اسمکتیت بود. در نهایت از لحاظ کانی‌شناسی در نوع کانی‌ها تفاوت معنی‌داری بین موقعیت‌های مختلف شیب مشاهده نشد. ولی مقدار نسبی اسمکتیت به طرف پایین شیب افزایش کمی نشان داد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effect of slope position on selected physical, chemical and mineralogical properties of soil in Chelgerd region, Chaharmahal-va-Bakhtiari

نویسنده [English]

  • jafar Sharifi Garmdare 1
1
2
3
4
چکیده [English]

Topography is one of the soil formation factors that has direct and indirect effects on physical and chemical properties, as well as soil formation and development. This study was conducted to investigate the effect of slope position on selected soil characteristics in Chelgerd region of Chaharmahal-va-Bakhtiari, Iran. Three transects were selected on west hill slope and 9 profiles were dug on three slope position, including summit, back slope and foot slope. Soil samples were gathered from each profile for physical and chemical analysis . Soil profiles in the summit and back slope were classified as Inceptisols while soil profiles in the foot slope position were classified as Vertisols. Significant differences between clay, sand and organic matter content in different slope positions were observed. The highest amount of clay and organic matter content were observed in foot slope position and maximum amount of sand was related to back slop position. Mineralogy results showed the presence of different minerals such as smectite, illite and kaolinite in all studied profiles; smectite with more than 70% was the dominant mineral. There was no significant difference between different slope positions in term of mineral composition, but smectite showed a slight increase toward down the slope.

کلیدواژه‌ها [English]

  • slope position
  • soil development
  • Soil mineralogy
  • Soil physical and chemical characteristics