ارزیابی عملکرد توزیع آب در شبکه آبیاری و زهکشی تجن

نوع مقاله : مقاله کامل علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته-دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

2 علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

3 عضو هیات علمی-دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

چکیده

تحویل آب به مقدار کافی و در زمان مناسب یکی از اهداف اصلی سیستم¬های توزیع آب در شبکه¬های آبیاری است. شبکه آبیاری تجن یکی از شبکه¬های مهم شمال کشور می¬باشد که از سال 1376 بخش عمده دشت ساری را آبیاری می‌کند. در این پژوهش عملکرد کانال اصلی واحد عمرانی شماره یک شبکه آبیاری تجن با استفاده از شاخص¬های راندمان، کفایت، عدالت و پایداری مورد ارزیابی قرار گرفت. برای اندازه¬گیری شاخص¬ها ابتدا روابط دبی- اشل برای هر یک از کانال¬های فرعی و مقطع ورودی و خروجی کانال اصلی با استفاده از اندازه¬گیری¬های صحرایی به¬دست آمد. سپس با کاربرد دستگاه خودکار اندازه¬گیری تراز سطح آب و استفاده از روابط دبی- اشل مقدار دقیق دبی تحویلی به هر آبگیر و همچنین دبی در کانال اصلی در دو دوره آبیاری در بازه¬های زمانی یک دقیقه بدست آمد. نیاز آبی هر¬یک از آبگیرها با استفاده از برنامه کامپیوتری NETWAT محاسبه شد. با استفاده از نیاز آبی محاسبه شده توسط نرم¬افزار شاخص¬های ارزیابی عملکرد هر¬یک از آبگیرها و شاخص¬های عملکرد کانال اصلی برآورد شد. به¬صورت کلی نتایج نشان دهنده پایین بودن عملکرد این کانال است. توزیع سنتی آب در شبکه با وجود مکانیزه بودن شبکه، عدم اطلاع دقیق میراب از نیاز آبی هر آبگیر و ضعف در نگهداری و تعمیر سازه¬های کنترل و آبگیر مانع از انجام مدیریت مناسب بر توزیع آب شده است. در نتیجه رفع این موانع و ارائه راه¬کارهایی برای مدیریت و بهره¬برداری شبکه، می¬تواند عملکرد این شبکه آبیاری را افزایش دهد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Performance Assessment of Water distribution in Tajan Irrigation and Drainage Network

چکیده [English]

Delivery of adequate water in suitable time is one of the main objectives of water distribution systems in the irrigation network. Tajan irrigation network is one of the important networks in the Northern of Iran which irrigates a major part of Sari plains since 1376. In this study, the performance of a main canal of Tajan irrigation network was evaluated by using efficiency, adequacy, equity and stability indicators. To measure Indicators, firstly the Q-H relationship was obtained for each sub-channel and inlet as well as outlet sections of the main canal using field measurements. By using automated water level measuring devices and Q-H relationships, the exact amount of flow delivered to each water intake and the flow discharges in the main channel were then measured in two irrigation periods at one minute time intervals. Water requirement of each water intake was calculated using the NETWAT computer program. Using water requirement computed by software, performance indicators were calculated for main canal and water intakes. Overall, the performance of the canal is low. Traditional distribution of water in irrigation network despite its mechanization, lack of precise knowledge of Mirab about exact water required for each water intake and poor maintenance of control and intake structures prevent the proper management of water distribution. Based on the results, removing the barriers and introduce strategies for managing and operation irrigation network can increase the performance of the irrigation network.

کلیدواژه‌ها [English]

  • performance indicators
  • network management
  • water delivery and distribution