تعیین زمان آبیاری مزارع نیشکر با استفاده از دماسنج مادون قرمز و اندازه‌گیری رطوبت خاک ناحیه ریشه

نوع مقاله : مقاله کامل علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه شهید چمران اهواز

2 دانشگاه شهید چمران اهواز، دانشکده مهندسی علوم آب

3 دانشگاه تهران، دانشکده جغرافیا، گروه سنجش از دور

چکیده

سابقه و هدف: از جمله عوامل مهمی که باعث کاهش عملکرد گیاه نیشکر می‌شود، تنش‌ آبی کوتاه مدت وارده به این گیاه در طول فصل رشد و در بازه دو آبیاری متوالی می‌باشد. هدف این تحقیق مطالعه و پایش عوامل تعیین کننده وضعیت آبی گیاه نیشکر (دمای پوشش گیاهی، رطوبت خاک، رطوبت گیاه) در زمین‌های تحت کشت این گیاه، بمنظور برنامه‌ریزی صحیح آبیاری و تعیین زمان و میزان مناسب مصرف آب است.
مواد و روش‌ها: این تحقیق در سال زراعی 93-94 در اراضی کشت و صنعت نیشکر سلمان فارسی در ماه‌های خرداد تا شهریور بر روی واریته CP69 در سنین مختلف (کشت، بازروئی اول، دوم و سوم) انجام شد. شاخص تنش آبی گیاه نیشکر (CWSI) با استفاده از دماسنج مادون قرمز اندازه‌گیری شد و پس از آن، رابطه بین شاخص تنش آبی گیاه نیشکر و درصد رطوبت جرمی خاک در دو عمق (30-0) و (60-30) سانتی‌متری ، در دو سری اندازه‌گیری مورد بررسی قرار گرفت. اندازه‌گیری‌های سری اول به منظور واسنجی و اندازه‌گیری‌های سری دوم به منظور صحت‌سنجی رابطه تنش و رطوبت خاک مورد ارزیابی قرار گرفت.
یافته‌ها: در این تحقیق معادله خط مبنای پایین تنش برای گیاه نیشکر با ضریب تبیین 87 درصد بدست آمد. همچنین معادله خط مبنای بالا که بصورت یک خط افقی است در بازه 3 تا 4 درجه سانتی‌گراد در نوسان بود. میزان تنش در روزهای مختلف دور آبیاری محاسبه شد. و نشان داده شد که مقدار بهینه برای شروع آبیاری این گیاه در تمام سنین 5/0 است. نتایج نشان داد که همبستگی شاخص تنش آبی با رطوبت خاک در عمق 30 و 60 سانتیمتری تفاوت معنی‌داری ندارد. معادله واسنجی شده در سری اول اندازه‌گیری‌ها حداقل مجذور مربعات خطای نزدیک به 15/0 را با تنش مشاهداتی نشان داد. که این نتیجه حاکی از آن است که تنها پارامتر متغییر که دوره رشد گیاه است را نمی‌توان نادیده گرفت. همچنین با افزایش سن گیاه همبستگی بین شاخص تنش و رطوبت خاک کاهش یافت. از آنجایی که همبستگی بین شاخص تنش با رطوبت ناحیه ریشه بسیار قابل قبول نبود، به نظر می‌رسد که علاوه بر تنش آبی، تنش‌های دیگر نظیر تنش شوری نیز به گیاه با توجه به کیفیت آب آبیاری مصرفی وارد می‌شود.
نتیجه‌گیری: به طور کلی نتایج نشان داد که شاخص تنش آبی که از دمای پوشش گیاهی منتج می‌شود، شاخص بسیار حساس به تغییرات وضعیت آب گیاه است و برای تعیین زمان آبیاری مناسب است و تعیین رطوبت خاک با توجه به شوری آب آبیاری نمی‌توان تعیین کننده وضعیت آبی گیاه باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Determination irrigation time for sugarcane fields using infrared thermometer and measurement of soil moisture in root zone

چکیده [English]

Determination irrigation time for sugarcane fields using infrared thermometer and measurement of soil moisture in root zone
Shadman Veysi1, Abdali Naseri2 and Saeed hamzeh3
1PhD student of Irrigation and Drainage Engineering, Faculty of Water Sciences Engineering, Shahid Chamran University of Ahvaz, Khuzestan, Iran, 2Professor at Faculty of Water Sciences Engineering, Shahid Chamran University of Ahvaz, Khuzestan, Iran, 3Faculty of Geography, Department of Remote sensing, University of Tehran, Tehran, Iran
Abstract
Background and objectives: One of the important factors that reduce of sugarcane yield is short-term water stress between irrigation rounds. So that, the goal of this research is monitoring effectiveness parameters that determine water status of plant for irrigation scheduling and detection irrigation time.
Materials and methods: This research monitored CWSI at sugarcane fields from May-September 2015 in Salman Farsi agro industry unit. Four different ages of sugarcane fields (plant, Ratoon1, Ratoon2, Ratoon3) at CP69-102 variety were investigated. For detection CWSI, sugarcane canopy temperature using infrared thermometer at three directions was measurement. Second step of this research in places that canopy temperature was measured, the percentage of soil moisture at two depths (0-30 cm & 30-60 cm) were measured and relationship of Soil moisture with CWSI was investigated. Each round, eight fields that have same age and various irrigation days for monitoring has been selected (totally 32 fields). With a round of measurement at different ages to calibration the relationship between soil moisture and CWSI was done. At the second round of measurement validation was conducted. Relationship between soil moisture and CWSI was assessment.
Results: Lower baseline equation for CP69-1062 in all of the growth period , with R2=87% was estimated. Also upper baseline equation is horizontal line that vicinity 4°c varied. Results shown with increase of sugarcane age correlation between CWSI and Soil moisture was decreased. In other words, age of sugarcane is effectiveness parameter on absorb water to sugarcane. The results shown that the optimal amount of water stress index in all of sugarcane ages to start of irrigation is 0.5. Calibration equation shown RMSE=0.15 between observation and calculated CWSI. As so correlation between CWSI & soil moisture was low, so that the affection of irrigation water salinity is significant and salinity stress is important.
Conclusion: Generally, the results have shown that CWSI that was calculated from canopy temperature is good index to varied of plant water, so that utilize it for determine irrigation time and soil moister because of irrigation water salinity is not reasonable.
Keywords: water stress, Salman Farsi agro industry, Infrared thermometer, soil moisture, sugarcane

کلیدواژه‌ها [English]

  • Water stress
  • Salman Farsi agro industry
  • Infrared thermometer
  • soil moisture
  • Sugarcane