پژوهش, مهدی, کاویانی, علی, گیوی, جواد, داوودیان, علیرضا, هنربخش, افشین. (1396). برآورد مقدار هدررفت خاک با استفاده از رابطه جهانی فرسایش خاک در حوزه آبخیز جونقان. مجله پژوهش‌های حفاظت آب و خاک, 24(3), 299-306. doi: 10.22069/jwfst.2017.11043.2543
مهدی پژوهش; علی کاویانی; جواد گیوی; علیرضا داوودیان; افشین هنربخش. "برآورد مقدار هدررفت خاک با استفاده از رابطه جهانی فرسایش خاک در حوزه آبخیز جونقان". مجله پژوهش‌های حفاظت آب و خاک, 24, 3, 1396, 299-306. doi: 10.22069/jwfst.2017.11043.2543
پژوهش, مهدی, کاویانی, علی, گیوی, جواد, داوودیان, علیرضا, هنربخش, افشین. (1396). 'برآورد مقدار هدررفت خاک با استفاده از رابطه جهانی فرسایش خاک در حوزه آبخیز جونقان', مجله پژوهش‌های حفاظت آب و خاک, 24(3), pp. 299-306. doi: 10.22069/jwfst.2017.11043.2543
پژوهش, مهدی, کاویانی, علی, گیوی, جواد, داوودیان, علیرضا, هنربخش, افشین. برآورد مقدار هدررفت خاک با استفاده از رابطه جهانی فرسایش خاک در حوزه آبخیز جونقان. مجله پژوهش‌های حفاظت آب و خاک, 1396; 24(3): 299-306. doi: 10.22069/jwfst.2017.11043.2543
برآورد مقدار هدررفت خاک با استفاده از رابطه جهانی فرسایش خاک در حوزه آبخیز جونقان
3عضو هیئت علمی، گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهرکرد
4دانشیار دانشکده منابع طبیعی دانشگاه شهرکرد
5گروه مرتع و آبخیزداری دانشگاه شهرکرد
چکیده
سابقه و هدف: در سال‌های اخیر، فرسایش خاک و تولید رسوب به‌خاطر اثرات اقتصادی و زیست محیطی آن یکی از مهم‌ترین مشکلات مشترک در سراسر جهان و به خصوص حوضه‌های آبخیز ایران می‌باشد. به‌همین دلیل، از سال‌ها پیش تحقیقات و بررسی‌های گسترده‌ای در زمینه برآورد فرسایش خاک در حوزه‌های آبخیز آغاز گردیده است. برای اندازه‌گیری هدر رفت خاک و مقدار رسوب معمولاً می‌توان از دو روش مستقیم و غیرمستقیم اندازه‌گیری استفاده نمود. از آنجا که روش‌های مستقیم اندازه-گیری دشوار، پرهزینه و وقت‌گیر، و همچنین بیشتر حوضه‌های کشور فاقد ایستگاه و وسایل اندازه‌گیری می‌باشند. لذا بیشتر محققین از روش غیرمستقیم اندازه‌گیری شامل روابط و مدل‌های فرسایش و رسوب استفاده می‌نمایند. معمولا روابطی که در کشور استفاده می‌گردد وارداتی بوده و کمتر با شرایط کشور سازگاری دارند، لذا در هنگام کاربرد این روابط، باید نتایج با استفاده از داده‌های مشاهده‌ای، کالیبره و سپس صحت‌سنجی آماری گردند، تا در صورت وجود دقت بالا، در مناطق مشابه از آنها استفاده گردد. در این تحقیق، هدف برآورد کارایی معادله جهانی فرسایش از طریق اندازه گیری میزان فرسایش مشاهده‌ای منطقه مورد مطالعه می‌باشد. مواد و روش‌ها: این تحقیق در حوضه سد خاکی آیج شهر جونقان در استان چهارمحال و بختیاری انجام گرفت. عوامل شش گانه مدل شامل شاخص فرسایندگی باران با استفاده از روابطه رگرسیونی، عامل فرسایش‌پذیری خاک با نمونه‌برداری خاک در واحدهای همگن و استفاده از نموگراف ویشمایر1987، عامل شیب با استفاده از روش مدل رقومی ارتفاع و مشخص کردن جریان تجمعی، عامل پوشش گیاهی با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای و روشNDVI و عامل مدیریت حفاظتی با استفاده از جداول مربوطه به ترتیب با مقادیر متوسط 84/84 مگاژول میلی‌متربر هکتار سال ساعت، 24/0مگاگرم هکتار ساعت بر هکتار مگاژول میلی‌متر، 44/0، 43/0 و 1 به‌دست آمد. در ادامه، اندازه‌گیری مقدار ارتفاع رسوب در خروجی حوزه، با استفاده از پیکه‌گذاری که در 4سال گذشته انجام گرفته بود، به دست آمد. سپس وزن مخصوص ظاهری رسوب با استفاده از روش استوانه‌ای و سطح دریاچه سد با استفاده از نرم‌افزارهای Google Earth و ExpertGPS وAutoCAD محاسبه شد. نسبت تحویل رسوب بر اساس نمودار رابطه مساحت حوضه و بافت خاک، 41/0 در نظر تعیین، و در نهایت با تلفیق موارد ذکر شده میزان فرسایش مشاهده‌ای منطقه محاسبه شد. یافته‌ها: با تلفیق لایه‌های عوامل رابطه جهانی فرسایش خاک، در نرم‌افزار ArcGIS 9.3 مقدار فرسایش سالانه منطقه، 07/4 تن در هکتار در سال محاسبه شد. از سوی دیگر با در دست داشتن مقدار بار رسوب و نسبت تحویل بار رسوب حوضه، مقدار مشاهده‌ای فرسایش مشاهده‌ای حوزه، 06/4 تن در هکتار در سال به دست آمد. نتیجه‌گیری: مقایسه مقدار فرسایش به دست آمده از طریق مدل جهانی فرسایش با میانگین فرسایش مشاهده‌ای در منطقه مورد مطالعه، نشان دهنده قابلیت مدل برای استفاده در منطقه مورد مطالعه و مناطقی با خصوصیات مشابه می‌باشد.
Estimating of the amount of soil loss using universal soil loss equation In the Jonghan watershed
نویسندگان [English]
Javad Givi3؛ null null4؛ null null5؛
3A member of scientific staff, Soil Science and Engineering Department, Faculty of Agriculture, Shahrekord University
چکیده [English]
Background and Objectives: In the recent years, the effects of economic and environment, resulting from soil erosion and sediment yield is one of the most important joint issues in around the world and watersheds from Iran especially. To this reason, the extensive studies is began to estimate of soil erosion in watersheds in the last years. To measure of amount of soil loss and sediment usually can use the two methods, contains the direct and indirect methods. Since, the direct measure methods are difficult, costly, and time consuming, and there are not any station and measure tools in many watersheds of country as well as. So many scientists use indirect methods include: erosion and sediment relations and models. These relations that are usually used in the country were imported and less compatible with the country's conditions. So, when applying these relations, the results should be calibration and statistical validation using observation data, so that if high precision, are used in the same region. This study was aimed to estimate the efficiency of universal soil loss equation with measuring observation erosion in study area. Materials and Methods: This study was carried out in the watershed of aij's soil dam in the Chaharmahal va Bakhtyari province. The 6 factors of model include: Rain erosivity factor using regression relations, soil erodibility factor by soil sampling in the homogenous units, and using the wischmeier's anemograph (1987), slope factor using digital elevation model (DEM) and flow accumulation, land cover using satellite's imagine, and conservation management factor using relating table obtained the mean amount 84.84 Mj.mm per hec.yr.hr, 0.24 Mg.hec. y per hec. Mj. mm, 0.44, 0.43, and 1, respectively. In the following, the amount of sediment using scale was measured for 4 last years. Then, the sediment’s bulk density the area of lake dam were calculated using ring method, and Google Earth, Expert GPS, AutoCAD softwares respectively. Sediment delivery ratio using the relationship graph of the area of watershed and soil texture was determined about 0.41, and in the end, the amount of observation erosion was calculated by combining the items listed. Results: combining the factors of universal soil loss equation using ARCGIS9.3, the amount of annual soil erosion was estimated about 4.06 ton per hec.yr Conclusion: the difference of the amount of estimated erosion using soil loss equation with observation erosion showed that, the model has ability to use in the study area and areas with similar characteristics
ابتدای صفحه