مدلسازی تبخیر و تعرق پتانسیل ماهانه با استفاده از برنامه ریزی ژنتیک در استان سیستان و ‏بلوچستان

نوع مقاله : مقاله کامل علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار- گروه مهندسی آب- دانشکده آب وخاک- دانشگاه زابل

2 دانش آموخته دانشگاه زابل- مهندسی منابع آّب

3 استادیار- گروه مهندسی آب- دانشکده آب و خاک -دانشگاه زابل

چکیده

تبخیر- تعرق یکی از پارامترهایی اساسی در حوزه‌های مختلف کشاورزی و مدیریت منابع آبی بوده و پیش‌بینی آن در تعیین سیاست‌های آینده این بخش‌ها جزو ملزومات می‌باشد. لذا، در این پژوهش،با استفاده از روش برنامه‌ریزی ژنتیک، مدلی برای بررسی روند تغییرات میزان تبخیر-تعرق در استان سیستان و بلوچستان از روش برنامه‌ریزی ژنتیک تدوین گردید. بدین منظور، میزان تبخیر-تعرق مرجع در مقیاس ماهانه با استفاده از روش پنمن-مانتیث و بر اساس داده‌های هواشناسی در ایستگاه‌های زابل، ایرانشهر، چابهار و زاهدان محاسبه شده و در 16 الگوی زمانی تاخیری جداگانه مرتب شد. نتایج مدل‌سازی نشان دهنده این است که روش برنامه‌ریزی ژنتیک روش مناسبی برای مدل‌سازی تبخیر-تعرق می‌باشد. 80 درصد داده‌ها در بخش آموزش برای تدوین مدل‌ها و20 درصد در بخش آزمون برای صحت‌سنجی مدل‌ها و برآورد میزان دقت آنها مورد استفاده قرار گرفت. بر اساس آماره‌های ضریب تبیین و جذر مربعات خطا، بهترین مدل‌ها برای ایستگاه‌های زاهدان، زابل، ایرانشهر و چابهار به ترتیب در الگوهای 13، 10، 12 و 13 بدست آمد. همچنین بهترین مدل‌ برای ایستگاه‌ زابل با خطای 03/1 میلی‌متردر روز و ضریب تبیین 96/0 بدست آمد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Modeling monthly potential evapotranspiration using Genetic Programming in ‎Sistan va baluchestan province

نویسنده [English]

  • omolbani mohammad reza pour 1
1
2
3
چکیده [English]

Evapotranspiration is one of the parameters that have special importance in various areas of agriculture and water resources management also for definition of future policies estimating of it, is required. In this study for studying evapotranspiration behaviors, Genetic programming is applied. Four synoptic stations in Zahedan, Zabol, Iranshahr and Chabahar for determining structure of models is used. Inputs are the time series of evapotranspiration that calculated from penman- mantis and regulated in 16 individually dilatory patterns. Reason of this research is to determine mathematical models for estimating evapotranspiration and studying assessment of Genetic programming at estimating evapotranspiration. 80% of data are used in train section to develop models and 20% are used for testing and validating models and calculating the accuracy of them. Results showed that Genetic programming is suitable approach for modeling evapotranspiration. Also the best model with 1.03 RMSE and 0.96 R2 in test section is obtained to Zabol station.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Evapotranspiration
  • genetic programming
  • Modeling
  • Sistan va baluchestan