TY - JOUR ID - 2457 TI - بررسی روابط بین متغیرهای ورودی و شاخص‌های کارآیی در سیستم آبیاری نواری JO - مجله پژوهش‌های حفاظت آب و خاک JA - JWSC LA - fa SN - 2322-2069 AU - عزیزپور, سهراب AU - غلامی سفیدکوهی, محمدعلی AD - دانشجوی دکتری دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری AD - استادیار گروه مهندسی آب دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری Y1 - 2015 PY - 2015 VL - 22 IS - 2 SP - 243 EP - 253 KW - آبیاری سطحی KW - راندمان کاربرد KW - یکنواختی توزیع KW - SIRMOD DO - N2 - سابقه و هدف: آبیاری سطحی رایج‌ترین روش آبیاری در سرتاسر جهان است، به طوریکه 94 درصد از اراضی با این روش آبیاری می-شوند. پژوهش‌گران زیادی بیان داشتند که بازده پایین در آبیاری سطحی مربوط به نوع و ماهیت روش آبیاری سطحی نمی‌باشد، بلکه مربوط به ضعف در طراحی، اجرا و مدیریت آن است. مدیریت سیستم‌های آبیاری سطحی به دلیل زیاد بودن تعداد عوامل مؤثر و نیز تغییرات مکانی و زمانی زیاد عامل‌های ورودی، یک مسأله پیچیده به شمار می‌رود. عموما پژوهش‌گران تأثیر عامل‌های ورودی بر کارایی سیستم آبیاری را به طور جدا از هم مورد بررسی قرار می‌دهند و تأثیر ترکیبی و توامان عامل‌ها کمتر مورد توجه قرار گرفته است. هدف از این پژوهش، ارزیابی کارایی سیستم آبیاری نواری در شرایط تغییر توامان و دوگانه عامل‌های ورودی به مدل شبیه‌سازی SIRMOD در خاک لوم سیلتی با استفاده از روش هیدرودینامیک کامل می‌باشد. مواد و روشها: مدل SIRMOD به ورودی‌هایی نیاز دارد که دقت اندازه‌گیری آن‌ها بر دقت شبیه‌سازی آن مؤثر است. بنابراین در پژوهش حاضر، عامل‌های دبی در واحد عرض، شیب نوار، زمان قطع جریان و طول نوار به عنوان عامل‌های ورودی در نظر گرفته شدند. جهت انجام ارزیابی کارایی مدل، عامل‌های دبی در واحد عرض، شیب نوار، زمان قطع جریان و طول نوار به میزان %25± و %50± تغییر داده شدند. در مورد عامل زمان قطع جریان، از آنجایی که بر اساس یک قاعده سرانگشتی زما‌ن‌های قطع جریان طراحی شده باید کسر صحیحی از یک روز و ساعت باشند، زمان‌های قطع جریان 2، 3، 4، 6 و 8 ساعت در یک روز به عنوان مقادیر متغیر این عامل در نظر گرفته شدند. همچنین به منظور ارزیابی کارایی سیستم آبیاری نواری از شاخص‌های راندمان کاربرد و یکنواختی توزیع استفاده شد. یافته‌ها: نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که بالاترین میزان راندمان کاربرد (8/94 درصد)، برای دو عامل دبی 5/1 لیتر بر ثانیه و زمان قطع 180 دقیقه به دست آمد. بالاترین مقدار شاخص یکنواختی توزیع (6/98 درصد)، برای دو عامل زمان قطع جریان480 دقیقه و شیب 006/0 (متر بر متر) حاصل شد. علاوه بر این تأثیر دبی بر کارایی سیستم آبیاری نواری از سایر عامل‌ها بیشتر بود. همچنین نتایج نشان داد که می-توان برای یک خاک با بافت لوم سیلتی، دبی 2 لیتر در ثانیه و طول 240 متر را به ترتیب برابر با دبی بحرانی و طول بحرانی در نظر گرفت.نتیجه‌گیری: می‌توان دو عامل دبی و زمان قطع جریان را به عنوان یک ترکیب بهینه، جهت دستیابی به کارایی بالا در سیستم آبیاری نواری انتخاب نمود. UR - https://jwsc.gau.ac.ir/article_2457.html L1 - https://jwsc.gau.ac.ir/article_2457_8afdf1c4479700b8dac7fbc350402395.pdf ER -