%0 Journal Article %T تاثیر تغییر کاربری اراضی بر خصوصیات فیزیکی ، شیمیایی و زیستی خاک در جنگل قلک شهرستان قائمشهر %J مجله پژوهش‌های حفاظت آب و خاک %I دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان %Z 2322-2069 %A خطیرپاشا, نازنین %A حجتی, سید محمد %A پورمجیدیان, محمدرضا %A اسدیان, مریم %D 2018 %\ 01/21/2018 %V 24 %N 6 %P 211-225 %! تاثیر تغییر کاربری اراضی بر خصوصیات فیزیکی ، شیمیایی و زیستی خاک در جنگل قلک شهرستان قائمشهر %K تغییر کاربری اراضی %K معدنی شدن خالص نیتروژن %K جنگل تفرجی %K شالیزار %R 10.22069/jwsc.2018.12068.2685 %X سابقه و هدف: تخریب اکوسیستم‌های طبیعی و تبدیل آن ها به کاربر ی های دیگر موجب تغییرات چشمگیری در خصوصیات خاک شده است .جنگل‌زدایی عواقب اکولوژیکی زیان‌باری مانند کاهش تنوع زیستی و کیفیت خاک را بهمراه دارد. نتایج پژوهش‌ها در سراسر دنیا بیانگر آن است که جنگل‌زدایی باعث تنزل کیفیت خاک از طریق کاهش ماده آلی، تنفس میکروبی، پایداری خاکدانه‌ها، هدایت هیدرولیکی و افزایش جرم مخصوص ظاهری می‌گردد. هدف از این پژوهش ارزیابی تغییرات برخی مشخصه های حاصلخیزی خاک تحت تاثیر پوشش های مختلف زمین در استان مازندران، شهرستان قائمشهر بوده است.مواد و روش‌ها: به منظور انجام این پژوهش، 4 کاربری اراضی شامل ، جنگل طبیعی، جنگل تفرجی، شالیزار، و باغ مرکبات در نظر گرفته شد. برای نمونه‌برداری از خاک در هر کاربری از 10 قطعه نمونه با ابعاد (20×20متر) بصورت تصادفی منظم (75×50متر)استفاده گردید. سپس نمونه‌های خاک در مرکز هر پلات واز عمق 10-0سانتی‌متری بوسیله استوانه فلزی (قطر 8 سانتی‌متر) برداشت گردید. درصد رطوبت، بافت خاک، وزن مخصوص ظاهری، واکنش خاک، هدایت الکتریکی، کربن آلی، نیتروژن کل، پتاسیم، فسفر، آمونیوم و نیترات خاک در آزمایشگاه اندازه گیری و شاخص های نرخ خالص معدنی شدن نیتروژن، تولید خالص آمونیوم و نیترات محاسبه گردید. برای بررسی تفاوت معنی داری بین کاربری های مختلف زمین از آنالیز واریانس یک طرفه و همچنین بمنظور مقایسه میانگین پارامترها از آزمون دانکن استفاده گردید.یافته‌ها: نتایج حاکی از آن است که مشخصات فیزیکی، شیمیایی و زیستی خاک در بین کاربری های مختلف دارای تفاوت معنی داری (05/0p<) با یکدیگر بوده اند. بطوریکه بیشترین میزان درصد رطوبت (47/36)، کربن آلی (1/5)، نیتروژن کل(46/0) و بیشترین غلظت نسبت کربن به نیتروژن (06/11) در جنگل تفرجی و کمترین میزان درصد کربن آلی (68/1)و پتاسیم (54/260) و نسبت کربن به نیتروزن (71/7) در کاربری شالیزار مشاهده گردید. کاهش ورودی مواد آلی به خاک به دلیل از بین رفتن پوشش طبیعی جنگل از سویی و تخریب خاکدانه‌ها به سبب عملیات خاکورزی و در نتیجه عدم حفاظت فیزیکی مواد آلی خاک سبب کاهش مقادیر کربن آلی و ازت کل خاک در این کاربری شده است. علی رغم عدم تفاوت معنی داری مشخصه آمونیوم خاک در بین کاربری های مختلف در دو سری زمانی (شهریور و مهر)، بیش ترین میزان این مشخصه در کاربری های جنگلی و کم ترین میزان آن در شالیزار و باغ مشاهده شده است. غلظت زیاد آمونیوم در دو پوشش جنگلی به نرخ بالای معدنی شدن ازت برمی‌گردد. افزایش نرخ معدنی شدن ازت و فعالیت میکروبی به شدت تحت تأثیر افزایش متغیرهایی از قبیل درجة حرارت، رطوبت خاک ،pH و منابع موقت کربن و ازت ( برای جوامع میکروبی) می باشد. همچنین نتایج حاکی از آن است که معدنی شدن خالص نیتروژن و تولید خالص نیترات نیز فقط در کاربری شالیزار و جنگل تفرجی رخ داده است.نتیجه گیری: با توجه به نتایج این تحقیق می توان گفت که پویایی نیتروژن می‌تواند تحت تاثیر تغییر کاربری های جنگلی قرار گیرد. بنابراین نیتروژن کل و اشکال معدنی آن می تواند بعنوان شاخص‌های کلیدی جهت ارزیابی اثرات مدیریت اراضی روی کیفیت خاک مورد استفاده قرار گیرد. %U https://jwsc.gau.ac.ir/article_3978_57a5bf052786dcb515a397ea295c93f1.pdf